ဦးသန္ ့ ႏွင့္ EI

I am not easily excited or excitable “ကၽြန္ေတာ္ အလြယ္တကူ တုန္လႈပ္ေလ့ မရွိဘူး၊ စိတ္မလႈပ္ရွားတက္ဘူး"

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ ေခါင္းေဆာင္မႈကို ေလ့လာသည့္အခါ ပထမဦးဆုံး ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ျမင္ရသည္မွာ သူ၏ EQ Emotional Intelligence Quotient “ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ျမင့္မားျခင္း”ပင္ျဖစ္သည္။

လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေအာင္ျမင္ရျခင္းတြင္ ဉာဏ္ရည္ Intelligence Quotient (IQ) က အဓိကက်သည္ ဟု ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ထင္ျမင္ယူဆခဲ့ေသာ္လည္း ပညာရွင္ Dr. Daniel Goleman

က Emotional Intelligence အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ကို ၁၉၉၅ တြင္ ေရးသားထုတ္ေ၀အၿပီးတြင္ ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ျမင့္မားမႈ က ပိုမိုအေရးႀကီးေၾကာင္း သိရွိလာခဲ့ၾကသည္။ ဆက္တိုက္ ေလ့လာဆန္းစစ္ သုေတသနျပဳမႈမ်ား အရလည္း EQ ၏ အေရးပါမႈသည္ ခိုင္မာသည္ထက္ ခိုင္မာလာခဲ့သည္။ IQ ျမင့္မားေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ၾကသူမ်ား၊ IQ သာမန္သာရွိၿပီး ေအာင္ျမင္သူမ်ားသည္ မူလက ပေဟဠိသဖြယ္ ျဖစ္ေနၾကေသာ္လည္း EQ သေဘာတရားျဖင့္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ေသာအခါ IQ ျမင့္ EQ နိမ့္သူမ်ား မေအာင္ျမင္၊ IQ အလယ္အလတ္ အဆင့္ရွိျပီး EQ ျမင့္သူမ်ား ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ရွာေဖြေတြ႕ရွိ ခဲ့ရသည္။

အထူးသျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈတြင္ EQ ၏ က႑မွာ အလြန္ အေရးပါၿပီး သာမန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မဟာေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ကြာဟမႈမွာ EQ တြင္ျဖစ္ျပီး ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။

EQ ကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိခ်က္ တစ္ခုမွာ The capacity for recognizing our own feelings and those of others, for motivating ourselves, for managing emotions well in ourselves, and in our relationships “ မိမိႏွင့္ အျခားသူမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ ခံစားခ်က္မ်ား အား သေဘာေပါက္ နားလည္ျပီး မိမိကုိယ္ကို စိတ္တက္ႂကြေအာင္ အားေပးႏုိင္ျခင္း၊ မိမိ၏ ခံစားခ်က္မ်ားအား မိမိကိုယ္တြင္းတြင္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ မိမိ၏ ခံစားခ်က္မ်ားအား အျခားသူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတြင္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း” ျဖစ္သည္။ မိမိႏွင့္ အျခားသူမ်ား ၏ ႏွလုံးသားကို ဦေႏွာက္ျဖင့္ နားလည္ကာ အက်ိဳးရွိရွိ နားလည္ေအာင္ ေဆာင္ရႊက္ႏိုင္ျခင္းသည္ EQ ပင္ျဖစ္သည္။ EQ ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာ Self-regulation ေခၚ“ မိမိစိတ္ခံစားမႈကို မိမိထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ျခင္း” ျဖစ္သည္။ ခံစားခ်က္၏ ေစခိုင္းမႈေနာက္သို႔ မလုိက္ဘဲ မိမိကသာ ခံစားခ်က္ကို ကိုင္တြယ္ႏုိင္ျခင္း 'handling your emotions rather than letting the emotions handle you’ ျဖစ္သည္။



ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အဓိက တာ၀န္တစ္ရပ္ မွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ျခင္း decision-making ျဖစ္သည္။ သာမန္လူမ်ားသည္လည္း ေန႔စဥ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ သက္ေရာက္မႈ ပမာဏၾကီးမားသည္။ သာမန္ လူမ်ားသည္ မိမိအတြက္သာ ဆုံးျဖတ္ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ မူ လူအမ်ား အျပား၏ ကံၾကမၼာကို ဖန္တီးမည္ျဖစ္သည္။ ကုမၸဏီ ဥကၠ႒ တစ္ဦး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ သူ႔ ကုမၸဏီ၏ အေကာင္းအဆုိး ႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ ဘ၀ကို ေျပာင္းလဲေစမည္ျဖစ္သလို ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ကံၾကမၼာကို တစ္ဆစ္ခ်ိဳးေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္ရန္ လိုသလို မွန္ကန္ရန္၊ အရည္အေသြး ျမႇင့္ရန္လိုသည္။



စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းသည္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္၏ အရည္အေသြးကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ေစသည္။ ေဒါသေနာက္လုိက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊ ေလာဘေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ သာမန္လူ အဆင့္တြင္ပင္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံတို႔ကို မႈခင္းသတင္း ဂ်ာနယ္သတင္း ေခါင္းစဥ္မ်ားအား ဖတ္႐ုံျဖင့္ သိႏုိင္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံကို ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ျမင္ႏုိင္သည္။ စိတ္ေအး လက္ေအး ဆုံးျဖတ္ပါက အရည္အေသြးျမင့္ျမင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်တတ္သူမ်ားသည္ ခံစားခ်က္ေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ပါက အမွားမ်ားျခင္းကို ေတြ႕ရသည္။



EQ ျမင့္ေသာ ေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မ်ားသည္ အရည္အေသြး ျမင့္မားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အရည္အေသြး ျမင့္ေရးအတြက္ EQ ျမင့္ရန္ လိုသည္။



EQ ၏ အျခား အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာ Self-awareness “ခံစားခ်က္ တစ္ခုေပၚလာ ခ်ိန္တြင္ သိရွိျခင္း” ျဖစ္သည္။ ၀မ္းနည္းစိတ္ ေပၚလာခ်ိန္တြင္ ၀မ္းနည္းစိတ္ မွန္းသိျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္ခ်ိန္တြင္ ေဒါသစိတ္မွန္းသိျခင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္ျခင္း Empathy သည္လည္း EQ ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အျခားသူမ်ား၏ ခံစားခ်က္ကို ခံစားသိႏုိင္ျခင္း၊ အျခား သူမ်ား၏ ေနရာမွ ၀င္ခံစား ႏုိင္ျခင္းသည္ EQ ျမင့္မားသူမ်ား၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာ ပင္ျဖစ္သည္။



ဦးသန္႔သည္ self-regulationself၊ awareness၊ empathy ဟူေသာ အထက္ပါ အရည္အခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ျပည့္စုံသူ ျဖစ္သည္။ ဦးသန္႔သည္ အခက္အခဲႀကီးမ်ား ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းစြာ ရွိေနေၾကာင္း နာမည္ေက်ာ္ၾကား ခဲ့သည္။ က်ဴးဘား ဒုံးပ်ံအေရးအခင္း၊ အာရပ္-အစၥေရး ေျခာက္ရက္စစ္၊ အိႏိၵယ-ပါကစၥတန္စစ္၊ ဒိုမီနီကန္ အေရးအခင္း စသည့္ အေရးကိစၥ ႀကီးမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္ေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္စြာ ရွိေနေသာေၾကာင့္ သူ၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ကမၻာက စိတ္၀င္စားလာခဲ့ကာ ဗုဒၶဘာသာက ေပးအပ္ေသာ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသန္႔သည္ ေန႔စဥ္ နံနက္ေစာေစာ တရားအျမဲထိုင္သူ ျဖစ္သည္။ သူ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ တစ္ၾကိမ္သာ နံနက္ခင္း တရားထုိင္ပ်က္ခဲ့ဖူးသည္ဟု ဆိုသည္။



မိမိအေၾကာင္း မိမိေျပာဆိုေလ့မရွိသည့္ ႐ိုး႐ိုးေအးေအး ဦးသန္႔သည္ စိတ္ခံစားမႈ ကို သူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ပုံ အေၾကာင္းကိုမူ ဖြင့္ဟ ၀န္ခံခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“သည္းမခံႏုိင္ျခင္းကလြဲလို႔ အားလုံးကို သည္းခံႏုိင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ အေလ့အက်င့္ လုပ္ထားခဲ့တာပါ။ သည္းခံျခင္း စိတ္ဓာတ္ကို ေမြးျမဴဖို႔ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ၊ စာရိတၱ ေရးရာ အရည္အေသြး ေတြကို တန္ဖိုးထားဖို႔ ကၽြန္ေတာ့္ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွိမ့္ခ်မႈ၊ ႐ိုး႐ိုးကုပ္ကုပ္ ေနထိုင္မႈ၊ ၾကင္နာမႈနဲ႔ အေရးအၾကီးဆုံးကေတာ့ စိတ္ခံစားမႈ မွ်ေျခကို ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔ အသြန္သင္ ခံခဲ့ရတယ္။ တရားထုိင္ျခင္းနဲ႔ သမာဓိတို႔ရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ခံစားခ်က္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ ပုထုဇဥ္ လူသားတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ေနျပီး ရဟႏၲာ မျဖစ္ေသးတဲ့ အတြက္ ကၽြန္ေတာ့္ ခံစားခ်က္ ေတြကို အလုံးစံု ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ အလြယ္တကူ မတုန္လႈပ္ဘူး၊ စိတ္မလႈပ္ရွားဘူး။”

ဦးသန္႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည့္ ၁၉၆၁-၁၉၇၁ ဆယ္ႏွစ္တာသည္ စစ္ ေအးကာလ အရွိန္အတက္ဆုံး ကာလျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ကမၻာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုံး႐ႈံးသြားႏုိင္သည့္ အခါမ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ တာ၀န္မ်ားမွာလည္း မ်ားျပားလွသည္။ ေပးအပ္ထားသည့္ အခြင့္ အာဏာေလးျဖင့္ အေရးကိစၥၾကီးမ်ားကို ႀကိဳးပမ္း ေနရသျဖင့္ ပထမဦးဆုံး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Trygve Lie က ‘the most impossible job on the earth’ ဟု ကုလ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရာထူးကို ဆိုခဲ့သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းသူ အျဖစ္ျဖင့္ ထိပ္ဆုံးမွ ေဆာင္ရြက္ေနရသည့္ ဦးသန္႔အဖို႔မူ မၿငိမ္းခ်မ္းဟု ဆုိႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဦးသန္႔သည္ မိမိ၏ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ထိန္းသိမ္း ထားႏုိင္သည္။ သူ႔ကိုယ္တြင္း ကိန္းေအာင္းေနသည့္ ေအးခ်မ္းသည့္ ဓာတ္သည္လည္း အျပင္ဘက္သို ႔ပင္ထြက္ကာ အေရာင္ဟပ္ ေနေပသည္။ ဦးသန္႔၏ ဓာတ္ပုံကို ၾကည့္လွ်င္ပင္ ေအးခ်မ္းမႈကို ခံစားရမည္ ျဖစ္ရာ သက္ရွိ ဦးသန္႔ႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေတြ႕ဆုံရလွ်င္ သူ႔ထံမွ အၾကည္ဓာတ္ ကူးစက္ကာ မိမိကိုယ္တိုင္ ေအးခ်မ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။

အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သည္ သံ အမတ္ၾကီးမ်ား၊ အစိုးရ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ တာ၀န္မ်ား ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရသူ ျဖစ္ရာ ဦးသန္႔၏ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈေၾကာင့္ သူ႔အား ဆက္ဆံရသူမ်ားက ေလးစားၾကည္ညိဳ သြားေစသည္။ ထိုနည္းျဖင့္ သူ၏ အလုပ္တာ၀န္သည္ ျပီးေျမာက္ရန္ လြယ္ကူလာ ေပသည္။

ဦးသန္႔သည္ သူ၏ မိသားစုအား အလြန္ျမတ္ႏုိးသူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ရန္ကုန္တြင္ ရွိေနသည့္ သူ႔သားေသေၾကာင္း သတင္း ႐ုတ္တရက္ ၾကားရခ်ိန္တြင္ မတုန္လႈပ္ပုံကုိ သူ၏ ျပန္ၾကားေရး အရာရွိ တာ၀န္ယူ ခဲ့သူ Ramsee Nasif က ေအာက္ပါ အတိုင္း ေရးသားထားသည္။

‘We gave him the news. His first reaction was ‘ I wonder how my wife will take it.’ He was completely composed. His acceptance was part of a disciplined ability to keep his balance, which came with his Buddhist training.’ (Ramsee Nasif, 21)

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူ႔ကို သတင္းေပး လိုက္တယ္။ “ကၽြန္ေတာ့္ မိန္းမေတာ့ ဘယ္လိုေနမလဲ မသိဘူးဗ်ာ” ဟု ဦးသန္႔က သတင္းၾကား ၾကားခ်င္း ေျပာသည္။ သူသည္ လုံး၀ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ရွိေနသည္။ ထိုသတင္းကို သူလက္ခံယူပုံ မွာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္သည္ ့စြမ္းရည္၏ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္ၿပီး သူ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးအေနႏွင္ ့ရခဲ့သည့္ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းမွ လာျခင္းျဖစ္သည္။ ”ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး အျဖစ္ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ဦးသန္႔တြင္ အျခား အရည္အေသြးမ်ားစြာ ရွိေနေသးေၾကာင္း သိသာေသာ္လည္း သူ၏ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဥာဏ္ရည္ ဥာဏ္ေသြး ျမင့္မားမႈသည္ သူ႔ေအာင္ျမင္မႈကို ဖန္တီးခဲ့သည့္ အဓိက အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။ သူ၏ ျမင့္မားေသာ EQ သည္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးသန္႔ ထိန္းသိမ္းရာတြင္ အဓိက အခန္း က႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ေဇယ်သူ

http://dl.dropbox.com/u/3521362/U_Thant_Zeyathu_The_%20Voice_6-40.pdf

Posted in: နိွင္ငံေရး ေဆာင္းပါးမ်ား,သုတစာစုမ်ား