Showing posts with label သုတစာစုမ်ား. Show all posts
Showing posts with label သုတစာစုမ်ား. Show all posts
BYIC
နိဳင္ငံျခားသားအလုပ္သမားမ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားခ်က္
အလုပ္သမား အကာအကြယ္ေပးေရးဥပေဒ၊
အလုပ္သမားဥပေဒ၊ ပညာေရးဆိုင္ရာအတြက္ ျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒ၊ ေလ်ာ္ေၾကးေငြႏွင့္
ပတ္သက္၍ ျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒ၊ လူမႈ ဖူလံုေရးဥပေဒတို႔တြင္
ႏိုင္ငံျခားသားအလုပ္သမားတို႔၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါအတိုင္း
ျပဌာန္းထားသည္။
၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပဌာန္းထားေသာ အလုပ္သမား အကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒတြင္
အလုပ္သမားအခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖၚျပထားသည္။
အပိုဒ္ (၅) အလုပ္ရွင္ဆိုသည္မွာ
အလုပ္သမားကို လက္ခံ၍ အလုပ္ေပးထားၿပီး လုပ္အားခ ရွင္းေပးသူကို ဆိုလိုသည္။
ထို႔ျပင္ အလုပ္ရွင္၏ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သူ လူတ
ဦးတေယာက္သည္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္အား ပုဒ္ျပတ္ယူလုပ္သည့္ ပုဒ္ျပတ္အလုပ္ရွင္
သည္လည္းေကာင္း အလုပ္ရွင္စာရင္းတြင္ အက်ဳံး၀င္သည္။
အလုပ္သမားဆိုသည္မွာ အလုပ္ရွင္ထံတြင္ အခေၾကးေငြယူ၍ အလုပ္ လုပ္သူကုိ ဆိုလုိ သည္။
အလုပ္သေဘာတူခ်က္ အလုပ္ရွင္ႏွင့္ အလုပ္သမားၾကားတြင္
အခေၾကးေငြ မည္ေရြ႔မည္ မွ်ျဖင့္ လုပ္မည္ကုိ သေဘာတူညီ၍၊
စာရြက္စာတမ္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စကားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္
သေဘာတူညီထားခ်က္ကို ဆုိလိုသည္။
သိေကာင္းစရာမေလးရွားအလုပ္သမားဥပေဒမ်ား
Min Way Min
သိေကာင္းစရာမေလးရွားအလုပ္သမားဥပေဒမ်ား
ေမး = မည္သို႕ေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ မေလးရွားအလုပ္သမား ဥပေဒပါ
အခြင္႕အေရးမ်ားကို ခံစားခြင္႕ရွိသနည္း။
ေၿဖ = လစာေငြရင္းဂစ္ ၁၅၀၀/ ေအာက္ဝင္ေငြရွိေသာ အလုပ္သမားအားလံုးခံစားခြင္႕ရသည္။
အေထြေထြ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္မူ လစဥ္ဝင္ေငြ
ဘယ္ေလာက္ပင္ၿဖစ္ေစအၾကံဳးဝင္သည္။ အလုပ္ရွင္ႏွင္႕ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍
လုပ္ကိုင္ေနေသာ အလုပ္သမားမ်ားလည္း အၾကံဳးဝင္သည္။
ေမး = လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္ဆိုသည္မွာ ဘယ္အရာကိုေခၚသနည္း။
ေၿဖ = လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္ဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးသည္ တၿခားလူ
တစ္ဦးထံ၌ အလုပ္သမားအၿဖစ္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ ၿခင္းကိ္ုဆိုလိုပါသည္။
လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္တြင္ ႏွဳတ္အားၿဖင္႕၎ စာအားၿဖင္႕၎
( ၂ ) မ်ိဳးရွိနိုင္ပါသည္။ အလုပ္သမား အေနၿဖင္႕လုပ္ငန္းသေဘာတူ
စာခ်ဳပ္မိတၱတစ္ေစာင္ကို သိမ္းစည္းထားခြင္႕ရွိသည္။ ။ ။
သိေကာင္းစရာမေလးရွားအလုပ္သမားဥပေဒမ်ား
ေမး = မည္သို႕ေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ မေလးရွားအလုပ္သမား ဥပေဒပါ
အခြင္႕အေရးမ်ားကို ခံစားခြင္႕ရွိသနည္း။
ေၿဖ = လစာေငြရင္းဂစ္ ၁၅၀၀/ ေအာက္ဝင္ေငြရွိေသာ အလုပ္သမားအားလံုးခံစားခြင္႕ရသည္။
အေထြေထြ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္မူ လစဥ္ဝင္ေငြ
ဘယ္ေလာက္ပင္ၿဖစ္ေစအၾကံဳးဝင္သည္။ အလုပ္ရွင္ႏွင္႕ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍
လုပ္ကိုင္ေနေသာ အလုပ္သမားမ်ားလည္း အၾကံဳးဝင္သည္။
ေမး = လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္ဆိုသည္မွာ ဘယ္အရာကိုေခၚသနည္း။
ေၿဖ = လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္ဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးသည္ တၿခားလူ
တစ္ဦးထံ၌ အလုပ္သမားအၿဖစ္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ ၿခင္းကိ္ုဆိုလိုပါသည္။
လုပ္ငန္းသေဘာတူ စာခ်ဳပ္တြင္ ႏွဳတ္အားၿဖင္႕၎ စာအားၿဖင္႕၎
( ၂ ) မ်ိဳးရွိနိုင္ပါသည္။ အလုပ္သမား အေနၿဖင္႕လုပ္ငန္းသေဘာတူ
စာခ်ဳပ္မိတၱတစ္ေစာင္ကို သိမ္းစည္းထားခြင္႕ရွိသည္။ ။ ။
Civil Society ဆိုရာ၀ယ္
နိဒါန္း
ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ လူမွဳေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက paradigm of social orderမွာ မ႑ိဳင္သံုးမ်ိဳးရွိတယ္လို႕ ရွဳျမင္သံုးသပ္ထားၾကပါတယ္။ ဒီသံုးမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ (The state)၊ ေစ်းကြက္ (The Market) နဲ႕ အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း (The Civil Society) တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ေစ်းကြက္ကို ပထမ မ႑ိဳင္နဲ႕ ဒုတိယမ႑ိဳင္လို႕ သတ္မွတ္ၾကတဲ့အတြက္ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကိုက်ေတာ့ တတိယ မ႑ိဳင္ လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ Civil societyဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို လူမွဳ ဖြဲ႕စည္းပံုအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားၾကျပီး၊ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳေတြမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳရွိတဲ့ သေဘာတရား တခုအျဖစ္ ယူဆထားၾကပါတယ္။ Civil society သေဘာတရားကို အထင္ရွားဆံုး ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြကေတာ့ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (non-government organizations or NGOs) ေတြပဲ ျဖစ္ျပီး၊ အန္ဂ်ီအိုေတြကို (civil society organizations or CSOs) ေတြအျဖစ္လဲ သတ္မွတ္ေခၚဆိုၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ လူမွဳေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက paradigm of social orderမွာ မ႑ိဳင္သံုးမ်ိဳးရွိတယ္လို႕ ရွဳျမင္သံုးသပ္ထားၾကပါတယ္။ ဒီသံုးမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ (The state)၊ ေစ်းကြက္ (The Market) နဲ႕ အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း (The Civil Society) တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ေစ်းကြက္ကို ပထမ မ႑ိဳင္နဲ႕ ဒုတိယမ႑ိဳင္လို႕ သတ္မွတ္ၾကတဲ့အတြက္ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကိုက်ေတာ့ တတိယ မ႑ိဳင္ လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ Civil societyဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို လူမွဳ ဖြဲ႕စည္းပံုအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားၾကျပီး၊ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳေတြမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳရွိတဲ့ သေဘာတရား တခုအျဖစ္ ယူဆထားၾကပါတယ္။ Civil society သေဘာတရားကို အထင္ရွားဆံုး ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြကေတာ့ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (non-government organizations or NGOs) ေတြပဲ ျဖစ္ျပီး၊ အန္ဂ်ီအိုေတြကို (civil society organizations or CSOs) ေတြအျဖစ္လဲ သတ္မွတ္ေခၚဆိုၾကပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း .............Universal Declaration of Human Rights ................
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း
၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ညီလာခံ အစည္းအေ၀းၾကီးက လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းၾကီးကို အတည္ျပဳ၍ ေၾကညာလုိက္ရာထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီး၏ စာသားသည္ေအာက္ေဖၚျပပါအခ်က္မ်ားတြင္အျပည့္အစုံပါရွိသည္။
ဤကဲ့သို႕ ရာဇ၀င္တင္မည့္ ေၾကညာခ်က္ကို ျပဳလုပ္ျပီးေနာက္ ဤညီလာခံအစည္းအေ၀းၾကီးက ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံ အားလံုးအား ထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီး၏ စာသားကိုအမ်ားျပည္သူတုိ႕ ၾကားသိေစရန္ေၾကညာပါမည့္အေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ထို႕ျပင္နုိင္ငံမ်ား၊ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အဆင့္အတန္းကိုလိုက္၍ ခြဲျခားျခင္းမျပဳပဲ အဓိကအားျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အျခားပညာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ ထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီးကို ျဖန္႕ခ်ိေ၀ငွေစရန္၊ ျမင္သာေအာင္ ျပသထားေစရန္၊ ဖတ္ၾကားေစရန္ႏွင့္ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းေဖာ္ျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ပါမည့္အေၾကာင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ဆင့္ဆိုလုိက္သည္။
စကားခ်ီး........
လူခပ္သိမ္း၏မ်ိဴးရိုးဂုဏ္သိကၡာႏွင့္တစ္ကြ လူတုိင္းအညီအမွ်ခံစားခြင့္ရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏လြတ္လပ္မွူ၊ တရားမွ်တမွူ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမွူတုိ႕၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း....
လူ႕အခြင့္ေရးမ်ားကို အေရးမထား မထီေလးစား ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ အက်င့္သိကၡာကိုခ်ိဴးေဖါက္ ဖ်က္ဆီးတတ္သည့္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ အျပဳမွူမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေျပာဆိုႏိုင္မွူ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ယံုၾကည္ႏိုင္မွူ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ ခ်ိဴ႕ငဲ႕ ျခင္းတို႕မွ ကင္းလြတ္စြာ အသက္ေမြးႏိုင္မွူတုိ႕ကို ခံစားရယူႏိုင္ေစမည့္ ေလာကတစ္ခု ေပၚေပါက္လာရန္အေရးကိုလူခပ္သိမ္းတုိ႕က မိမိတုိ႕၏ အထက္သန္ဆံုးေသာ လိုလားခ်က္ဆႏၵၾကီးအျဖစ္ျဖင့္ ေၾကြးေၾကာ္ ေၾကညာျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း.....
ႏိုင္ငံအျခင္းျခင္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေရးကို ပုိမိုတိုးတက္ေစရန္ ၾကံေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း.......
ကမၻာကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္တုိ႕သည္ မူလအခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ လူ၏ ဂုဏ္သိကၡာကိုလည္းေကာင္း၊ ေယာက်ၤား မိန္းမတုိ႕၏ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း ၊ ေလးစားယံုၾကည္ပါသည္ဟု ကုလသမဂၢတြင္ ထပ္မံ၍ အတည္ျပဳျပီးသည့္ျပင္၊ လူမွူၾကီးပြား တိုးတက္ေရးႏွင့္တစ္ကြ ပိုမိုလြတ္လပ္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႕ဘ၀ အဆင့္အတန္းတုိ႕ကို ျမွင့္တင္ရန္ သႏၷိန္ဌာန္ခ်ျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း..... ကမၻာကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ နုိင္ငံတုိ႕သည္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း ၊ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ ရိုေသေလးစားက်င့္သံုး ေစာင့္စည္း ၾကျခင္းကို အားေပးမည္ဟု ကတိျပဳျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း........
ထုိ႕ေၾကာင့္...အေထြေထြညီလာခံကအျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႕အခြင့္ေရးေၾကညာစာတမ္းကို လူတုိင္းအဖြဲ႕အစည္းတုိင္းသည္ အစဥ္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ရိုေသေလးစားၾကေစရန္ ဆံုးမ သြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ ၾကရမယ္ဟုလည္းေကာင္း...........
ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္နုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိုနုိင္ငံတို႕၏ အာဏာပိုင္အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆုိင္ရာ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား အဆိုပါ အခြင့္အေရးႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထိေရာက္စြာ သိမွတ္က်င့္သံုးေစာင့္စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆုိင္ရာ တိုးတက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း...................
ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ဆုိင္ရာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေၾကညာစာတမ္းကို နုိင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတုိ႕ တေျပးညီစြာေဆာင္ရြ္ နုိင္ၾကစိမ့္ေသာငွာ ယခု ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။
အပိုဒ္ ၁
လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္ လည္းေကာင္း ၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတုိ႕၌ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္၀တ္သိတတ္ေသာ စိတ္တုိ႕ရွိၾက၍ ထိုသူတုိ႕သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏ ။
အပိုဒ္ ၂
လူတုိင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖၚျပထားသည့္ အခြင့္အေရးအားလံုး၊ လြတ္လပ္ခြင့္အားလံုးတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ခံစားခြင့္ရွိသည္။ လူမ်ိဴးႏြယ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊က်ား ၊ မ သဘာ၀အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံေရးယူဆခ်က္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံႏွင့္ဆုိင္ေသာ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ လူမွူအဆင့္အတန္းႏွင့္ဆုိင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းဂုဏ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဴးရိုးဇာတိအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင့္အတန္းအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ ။ ထို႕ျပင္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ေနထုိင္ရာႏိုင္ငံ၏ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏ နုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစစီရင္ ပိုင္ခြင့္ဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစ တုိင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္းတစ္ခုခုကို အေျချပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ေဒသနယ္ေျမတစ္ခုသည္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားရသည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဴပ္ခြင့္အာဏာတုိ႕ တစိတ္တေဒသေလာက္သာရရွိသည့္ နယ္ေျမ စသျဖင့္ ယင္းသို႕ေသာ္ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္၊ ျဖစ္သည္ ဟူေသာအေၾကာင္းကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုး၀မရွိေစရ ။
အပိုဒ္ ၃
လူတုိင္း၌ အသက္ရွင္ရန္လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၄
မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္အျဖစ္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ နုိင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ၊ လူကိုေက်းကြ်န္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳျခင္းႏွင့္ ထိုသေဘာ သက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရမည္။
အပိုဒ္ ၅
မည္သူ႕ကိုမွ် ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သုိ႕တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူမဆန္စြာ ဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံမွူမျပဳရ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းမျပဳရ။
အပိုဒ္ ၆
လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၇
လူအားလံုးတို႕သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီၾကသည့္အျပင္၊ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ျခားနားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ဤေၾကညာစာတမ္းပါ သေဘာတရားမ်ားကိုဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႕ခြဲျခားျခင္းကို လွံဴ႕ေဆာ္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္ အကာအကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ ။
အပိုဒ္ ၈
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း ၊အျခားဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတုိင္းအတြက္ ေပးထားသည့္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားသည္ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္ ထိုသုိ႕ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးေသာ ျပဳလုပ္မွူေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ နစ္နာခ်က္အတြက္ ထိုသူသည္ နုိင္ငံဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္တရားရံုးတြင္ထိေရာက္စြာ သက္သာခြင့္ရနုိင္ေစရမည္။
အပိုဒ္ ၉
မည္သူမွ် ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ခ်ဴပ္ေႏွာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ႏွင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၀
အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္ ၀တၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွူေၾကာင့္ တရားစြဲဆိုစီရင္ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတုိင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္၏ လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၁
(၁) လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒအတုိင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္သည္ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရသည္ ့အခ်ိန္အထိ ျပစ္မွူႏွင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသူတုိင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆျခင္းခံထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထိုအမွူကို ၾကားနာစစ္ေဆးရာ၀ယ္ စြပ္စြဲခံရသည့္ ျပစ္မွူအတြက္ ခုခံေခ်ပနုိင္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထုိသူအားေပးျပီး ျဖစ္ေစရမည္။
(၂) လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား နုိင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွူမေျမာက္ေသာလုပ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မွူအရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ၊ထို႕အျပင္ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္စဥ္အခါက ထိုက္သင့္ေစနုိင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပိုမိုးၾကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ကို ထိုက္သင့္ျခင္းမရွိေစရ။
အပိုဒ္ ၁၂
မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတုိင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ေနအိမ္ အသိုက္အ၀န္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပးစာယူကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖြက္ျခင္းမခံေစရ၊ထုိ႕ျပင္ မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ပါအတုိင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတုိင္းတြင္ ထိုသို႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပုတ္ခတ္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၃
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏုိင္ငံ နယ္နမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာသြားလာေရႊ႕ေျပာင္းနုိင္ခြင့္၊ ေနထုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ မိမိေနထုိင္ရာ တုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊အျခားတုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊ထြက္ခြာသြားပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ အျပင္ မိမိ၏ တုိင္းျပည္သို႕ ျပန္လာပိုင္ခြင့္လည္းရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၄
(၁) လူတုိင္းသည္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတုိင္းျပည္မ်ား၌ ေအးခ်မ္းသြာ ခိုလွံူေနနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) နုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သတ္သည့္ ျပစ္မွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ သေဘာတရားမွူမ်ားကို ဖိီဆန္ေသာ အမွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ေပၚေပါက္လာေသာ ျပစ္မွူေၾကာင္ ့တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ အမွူအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင့္အေရးကို အသံုးမျပဳနုိင္ေစရ။
အပိုဒ္ ၁၅
(၁) လူတုိင္းသည္၊ နုိင္ငံ တစ္နုိင္ငံ၏ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသည္။
(၂) ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏နုိင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲနုိင္ေသာ အခြင့္အေရးကိုလည္းျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၆
(၁) အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕တြင္ လူမ်ိဴးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဴပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားနုိင္ခြင့္ ႏွင့္ မိသားစု ထူေထာင္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕သည္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္အခ်ိန္အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကို ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းၾကသည့္အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းအိပ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိထုိက္သည္။
(၂) သတုိ႕သားႏွင့္ သတို႕သမီးႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵရွိမွသာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကို ျပဳရမည္။
(၃) မိသားစုတစ္ခုသည္ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္း၏ သဘာ၀က်ေသာအေျခခံအဖြဲ႕တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္၊ ထိုမိသားစုသည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ အစိုးရတုိ႕၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၇
လူတုိင္းတြင္ မိမိတစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္္ ဖက္စပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ရန္အခြင့္အေရးရွိရမည္။ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၈
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚၾကံဆနိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူရပ္တည္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို သို႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲနုိင္ခြင့္ ပါ၀င္သည့္ အျပင္ မိမိတစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊အျခားသူမ်ားႏွင့္ စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္မဟုတ္ဘဲေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာကို သုိ႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ သင္ျပနုိင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးနုိင္ခြင့္၊ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ ေဆာက္တည္နုိင္ခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။
အပိုဒ္ ၁၉
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆနုိင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေဖၚျပနုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ အေႏွာက္အယွက္မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆနုိင္ခြင့္ပါ၀င္သည့္အျပင္၊ နုိင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကို ေထာက္ထားရန္မလိုဘဲ သတင္းအေၾကာင္းအရာႏွင့္ သေဘာတရားမ်ားကို တနည္းနည္းျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးနုိင္ခြင့္၊ လက္ခံနုိင္ခြင့္ႏွင့္ ေ၀ငွျဖန္႕ခ်ီခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။
အပိုဒ္ ၂၀
(၁) လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းနုိင္ခြင့္ႏွင့္ဖြဲ႕စည္းနုိင္ခြင့္တုိ႕ရွိသည္။
(၂) မည္သူကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသို႕ ၀င္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။
အပိုဒ္ ၂၁
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိနုိင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး၌ ကိုယ္တုိင္ျဖစ္ေစ၊လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္လုိက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္မိမိနုိင္ငံရွိျပည္သူ႕၀န္ထမ္းအဖြဲ႕၌ ၀င္ေရာက္နုိင္ရန္တူညီသည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၃) ျပည္သူျပည္သားတုိ႕၏ ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဴပ္အာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္။အဆုိပါ ဆႏၵကို အခ်ိန္ကာလပိုင္းျခားခ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ထင္ရွားေစရမည္။ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း လူတုိင္းအညီအမွ် ဆႏၵမဲေပးနုိင္ခြင့္ရွိရမည့္အျပင္၊ ထိုေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လွ်ိဴ႕၀ွက္မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။
အပိုဒ္ ၂၂
လူတုိင္းတြင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအေနႏွင့္ လူမွူေရးလံုျခံဳခြင့္ ရယူပိုင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္ နုိင္ငံေရးၾကိဳးပမ္းမွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံတစ္ကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံအသီးသီး၏ဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္လည္းေကာင္း၊သယံဇာတာအင္အားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ထိုလူ၏ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ စရိုက္လကၡဏာလြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမွူေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွူ အခြင့္အေရးမ်ားကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္၂၃
(၁) လူတုိင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမွူအလုပ္အကိုင္ကို လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ရန္လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအေနကိုရရွိရန္လည္းေကာင္း၊အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂)လူတုိင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ အခေၾကးေငြ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၃) အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ လူတုိင္းတြင္၊ မိမိႏွင့္မိမိ၏ မိသားစုအတြက္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ညီေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္နုိင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္ျပင္၊တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည့္ လစာေၾကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္၊ လိုအပ္ခဲ့လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားမွ လူမွူေရး အေထာက္အပံ့ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၄) လူတုိင္းတြင္ မိမိအက်ိဴး ခံစားခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၄
လူတုိင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႕သတ္ထားသည့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာႏွင့္တကြ အခါကာလအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထားသည့္ အလုပ္အားလပ္ရက္မ်ားပါ၀င္သည့္ အနားယူခြင့္ႏွင့္ အားလပ္ခြင့္ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္၂၅
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏွင့္တစ္ကြ မိမိ၏မိသားစု က်န္းမာေရးႏွင့္တစ္ကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္နုိင္ေရးအတြက္ အစာအာဟာရ၊ အ၀တ္အတည္ ေနအိမ္၊ ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင့္လိုအပ္သည့္ လူမွူအေထာက္အပံ့မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင့္ေတာ္ေလ်ာက္ပတ္သည့္ လူမွူအဆင့္အတန္းကိုရယူခံစားခြင့္ရွိသည္။
ထုိ႕ျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မက်န္းမမာျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကိုယ္အဂၤါမစြမ္းမသန္ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မုဆုိးမျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
အသက္အရြယ္အိုမင္းေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မိမိကိုယ္တုိင္က မတတ္နုိင္ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ၀မ္းစာရွာမွီးနုိင္ေသာ နည္းလမ္းမရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရမွူ အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂) သားသည္ မိခင္မ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ႏွင့္ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင့္ရွိသည္။
ဥပေဒအရထိမ္းျမားျခင့္ျဖင့္ျဖစ္ေစ အျခားနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာကေလးအားလံုးသည္ တူညီေသာလူမွူကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို ရယူခံစားၾကရမည္။
အပိုဒ္ ၂၆
(၁) လူတုိင္းသည္ ပညာသင္ ယူနိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆံုး မူလတန္းႏွင့္ အေျခခံအဆင့္အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မွူလက္မွူပညာႏွင့္ အသက္ေမြးမွူပညာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္သင္ၾကားရယူနုိင္ေစရမည္။ထုိ႕ျပင္ အထက္တန္းပညာအတြက အရည္အခ်င္းကို အေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာ အခြင့္အေရးရရွိေစရမည္။
(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတုိ႕၏စရိုက္လကၡဏာအျပည့္အ၀တိုးတုိက္မွူအျပင္၊ လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ရိုေသေလးစားမွူတုိ႕ကို ရွင္သန္ဖြံ႕ျဖိဳးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။
ပညာသင္ၾကားေရးသည္ နုိင္ငံအားလံုးတုိ႕တြင္ လည္းေကာင္း၊လူမ်ိဴးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊အခ်င္းခ်င္း နားလည္မွူ၊သည္းခံမွူႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးမွူမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးရမည္။
(၃) မိဘတုိ႕တြင္၊ မိမိတုိ႕၏ ကေလးမ်ား သင္ယူရမည့္ ပညာ အမ်ိဴးအစားကို ေရြးခ်ယ္နုိင္ေသာ လက္ဦးအခြင့္အေရးရွိသည္။
အပိုဒ္၂၇
(၁) လူတုိင္းတြင္ သက္ဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမွူ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကို
လြတ္လပ္စြာလုိက္စားေမြ႕ေလ်ာ္နုိင္ခြင့္၊ သိပၸံပညာထြန္းကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္နုိင္ခြင့္ႏွင့္
ထိုပညာ၏အက်ိဴး အာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားသံုးစြဲနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ သိပၸံမွျဖစ္ေစ၊စာေပမွျဖစ္ေစ၊သုခုမပညာမွျဖစ္ေစ၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ၾကံစည္ဖန္တီးမွူမွျဖစ္ထြန္းလာသည့္ ဂုဏ္ႏွင့္ေငြေၾကး အက်ိဴးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူနုိင္ရန္ အခြင့္အေရးအတြက္ ကာကြယ္မွူကို ရရွိရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၈
လူတုိင္းသည္ ဤေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အစံုရယူနုိင္ေသာ လူမွူဆက္ဆံေရးအေျခအေနႏွင့္ အျပည္ျပည့္ဆုိင္ရာ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနတုိ႕၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကို ခံစားနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၉
(၁) မိမိ၏စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြံ႕ျဖိဴးတုိုးတက္နုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ လူ႕အသိုက္အ၀န္းအတြက္ လူတုိင္း၌ တာ၀န္ရွိသည္။
(၂) မိမိ၏ အခြင့္အေရးမ်ား ႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ လူတုိင္းသည္ အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ၍ ရိုေသေလးစားေစရန္အလို႕ငွာ လည္းေကာင္၊ဒီမုိကေရစီက်င့္သံုးေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကိုယ္က်င့္တရားအျပင္၊ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အက်ိဴးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေရးတုိ႕အတြက္ တရားမွ်တစြာက်င့္ေဆာင္ရန္အလုိ႕ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒက ျပဌါန္းထားသည့္ ခ်ဴပ္ခ်ယ္မွူမ်ားျဖင့္သာ ကန္႕သတ္ျခင္းခံရမည္။
(၃) အဆုိပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို မည္သည့္ အမွူကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊
အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ လည္းေကာင္းဆန္႕က်င္၍ မသံုးစြဲရ။
အပိုဒ္ ၃၀
ဤေၾကညာစာတမ္းပါ အခြင့္အေရးႏွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းတုိ႕ကိုရည္ရြယ္၍ နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံအတြက္ျဖစ္ေစ
လူတစ္ခုအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊
ကိုယ္တုိင္ေဆာာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း အဓိပၸါယ္ပိုင္းျခားေကာက္ယူျခင္းမရွိေစရ။
Special thanks to my adorable sis for her kind support.....
Candidly yours,
San Maung
Primary Link on Facebook : http://www.facebook.com/note.php?note_id=169037869775717&id=100001368265940
Original Link to English Version : http://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml#a1
Original Link to Burmese Version : http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=bms
ထုိ႕ေၾကာင့္...အေထြေထြညီလာခံကအျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႕အခြင့္ေရးေၾကညာစာတမ္းကို လူတုိင္းအဖြဲ႕အစည္းတုိင္းသည္ အစဥ္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ရိုေသေလးစားၾကေစရန္ ဆံုးမ သြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ ၾကရမယ္ဟုလည္းေကာင္း...........
ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္နုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိုနုိင္ငံတို႕၏ အာဏာပိုင္အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆုိင္ရာ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား အဆိုပါ အခြင့္အေရးႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထိေရာက္စြာ သိမွတ္က်င့္သံုးေစာင့္စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆုိင္ရာ တိုးတက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း...................
ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ဆုိင္ရာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေၾကညာစာတမ္းကို နုိင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတုိ႕ တေျပးညီစြာေဆာင္ရြ္ နုိင္ၾကစိမ့္ေသာငွာ ယခု ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။
အပိုဒ္ ၁
လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္ လည္းေကာင္း ၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတုိ႕၌ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္၀တ္သိတတ္ေသာ စိတ္တုိ႕ရွိၾက၍ ထိုသူတုိ႕သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏ ။
အပိုဒ္ ၂
လူတုိင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖၚျပထားသည့္ အခြင့္အေရးအားလံုး၊ လြတ္လပ္ခြင့္အားလံုးတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ခံစားခြင့္ရွိသည္။ လူမ်ိဴးႏြယ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊က်ား ၊ မ သဘာ၀အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံေရးယူဆခ်က္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံႏွင့္ဆုိင္ေသာ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ လူမွူအဆင့္အတန္းႏွင့္ဆုိင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းဂုဏ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဴးရိုးဇာတိအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင့္အတန္းအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ ။ ထို႕ျပင္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ေနထုိင္ရာႏိုင္ငံ၏ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏ နုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစစီရင္ ပိုင္ခြင့္ဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစ တုိင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္းတစ္ခုခုကို အေျချပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ေဒသနယ္ေျမတစ္ခုသည္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားရသည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဴပ္ခြင့္အာဏာတုိ႕ တစိတ္တေဒသေလာက္သာရရွိသည့္ နယ္ေျမ စသျဖင့္ ယင္းသို႕ေသာ္ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္၊ ျဖစ္သည္ ဟူေသာအေၾကာင္းကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုး၀မရွိေစရ ။
အပိုဒ္ ၃
လူတုိင္း၌ အသက္ရွင္ရန္လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၄
မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္အျဖစ္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ နုိင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ၊ လူကိုေက်းကြ်န္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳျခင္းႏွင့္ ထိုသေဘာ သက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရမည္။
အပိုဒ္ ၅
မည္သူ႕ကိုမွ် ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သုိ႕တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူမဆန္စြာ ဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံမွူမျပဳရ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းမျပဳရ။
အပိုဒ္ ၆
လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၇
လူအားလံုးတို႕သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီၾကသည့္အျပင္၊ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ျခားနားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ဤေၾကညာစာတမ္းပါ သေဘာတရားမ်ားကိုဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႕ခြဲျခားျခင္းကို လွံဴ႕ေဆာ္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္ အကာအကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ ။
အပိုဒ္ ၈
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း ၊အျခားဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတုိင္းအတြက္ ေပးထားသည့္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားသည္ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္ ထိုသုိ႕ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးေသာ ျပဳလုပ္မွူေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ နစ္နာခ်က္အတြက္ ထိုသူသည္ နုိင္ငံဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္တရားရံုးတြင္ထိေရာက္စြာ သက္သာခြင့္ရနုိင္ေစရမည္။
အပိုဒ္ ၉
မည္သူမွ် ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ခ်ဴပ္ေႏွာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ႏွင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၀
အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္ ၀တၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွူေၾကာင့္ တရားစြဲဆိုစီရင္ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတုိင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္၏ လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၁
(၁) လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒအတုိင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္သည္ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရသည္ ့အခ်ိန္အထိ ျပစ္မွူႏွင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသူတုိင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆျခင္းခံထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထိုအမွူကို ၾကားနာစစ္ေဆးရာ၀ယ္ စြပ္စြဲခံရသည့္ ျပစ္မွူအတြက္ ခုခံေခ်ပနုိင္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထုိသူအားေပးျပီး ျဖစ္ေစရမည္။
(၂) လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား နုိင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွူမေျမာက္ေသာလုပ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မွူအရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ၊ထို႕အျပင္ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္စဥ္အခါက ထိုက္သင့္ေစနုိင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပိုမိုးၾကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ကို ထိုက္သင့္ျခင္းမရွိေစရ။
အပိုဒ္ ၁၂
မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတုိင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ေနအိမ္ အသိုက္အ၀န္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပးစာယူကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖြက္ျခင္းမခံေစရ၊ထုိ႕ျပင္ မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ပါအတုိင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတုိင္းတြင္ ထိုသို႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပုတ္ခတ္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၃
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏုိင္ငံ နယ္နမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာသြားလာေရႊ႕ေျပာင္းနုိင္ခြင့္၊ ေနထုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ မိမိေနထုိင္ရာ တုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊အျခားတုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊ထြက္ခြာသြားပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ အျပင္ မိမိ၏ တုိင္းျပည္သို႕ ျပန္လာပိုင္ခြင့္လည္းရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၄
(၁) လူတုိင္းသည္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတုိင္းျပည္မ်ား၌ ေအးခ်မ္းသြာ ခိုလွံူေနနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) နုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သတ္သည့္ ျပစ္မွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ သေဘာတရားမွူမ်ားကို ဖိီဆန္ေသာ အမွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ေပၚေပါက္လာေသာ ျပစ္မွူေၾကာင္ ့တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ အမွူအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင့္အေရးကို အသံုးမျပဳနုိင္ေစရ။
အပိုဒ္ ၁၅
(၁) လူတုိင္းသည္၊ နုိင္ငံ တစ္နုိင္ငံ၏ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသည္။
(၂) ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏နုိင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲနုိင္ေသာ အခြင့္အေရးကိုလည္းျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၆
(၁) အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕တြင္ လူမ်ိဴးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဴပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားနုိင္ခြင့္ ႏွင့္ မိသားစု ထူေထာင္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕သည္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္အခ်ိန္အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကို ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းၾကသည့္အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းအိပ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိထုိက္သည္။
(၂) သတုိ႕သားႏွင့္ သတို႕သမီးႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵရွိမွသာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကို ျပဳရမည္။
(၃) မိသားစုတစ္ခုသည္ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္း၏ သဘာ၀က်ေသာအေျခခံအဖြဲ႕တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္၊ ထိုမိသားစုသည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ အစိုးရတုိ႕၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၇
လူတုိင္းတြင္ မိမိတစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္္ ဖက္စပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ရန္အခြင့္အေရးရွိရမည္။ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၈
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚၾကံဆနိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူရပ္တည္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို သို႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲနုိင္ခြင့္ ပါ၀င္သည့္ အျပင္ မိမိတစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊အျခားသူမ်ားႏွင့္ စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္မဟုတ္ဘဲေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာကို သုိ႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ သင္ျပနုိင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးနုိင္ခြင့္၊ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ ေဆာက္တည္နုိင္ခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။
အပိုဒ္ ၁၉
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆနုိင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေဖၚျပနုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ အေႏွာက္အယွက္မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆနုိင္ခြင့္ပါ၀င္သည့္အျပင္၊ နုိင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကို ေထာက္ထားရန္မလိုဘဲ သတင္းအေၾကာင္းအရာႏွင့္ သေဘာတရားမ်ားကို တနည္းနည္းျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးနုိင္ခြင့္၊ လက္ခံနုိင္ခြင့္ႏွင့္ ေ၀ငွျဖန္႕ခ်ီခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။
အပိုဒ္ ၂၀
(၁) လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းနုိင္ခြင့္ႏွင့္ဖြဲ႕စည္းနုိင္ခြင့္တုိ႕ရွိသည္။
(၂) မည္သူကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသို႕ ၀င္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။
အပိုဒ္ ၂၁
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိနုိင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး၌ ကိုယ္တုိင္ျဖစ္ေစ၊လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္လုိက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္မိမိနုိင္ငံရွိျပည္သူ႕၀န္ထမ္းအဖြဲ႕၌ ၀င္ေရာက္နုိင္ရန္တူညီသည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၃) ျပည္သူျပည္သားတုိ႕၏ ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဴပ္အာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္။အဆုိပါ ဆႏၵကို အခ်ိန္ကာလပိုင္းျခားခ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ထင္ရွားေစရမည္။ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း လူတုိင္းအညီအမွ် ဆႏၵမဲေပးနုိင္ခြင့္ရွိရမည့္အျပင္၊ ထိုေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လွ်ိဴ႕၀ွက္မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။
အပိုဒ္ ၂၂
လူတုိင္းတြင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအေနႏွင့္ လူမွူေရးလံုျခံဳခြင့္ ရယူပိုင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္ နုိင္ငံေရးၾကိဳးပမ္းမွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံတစ္ကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံအသီးသီး၏ဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္လည္းေကာင္း၊သယံဇာတာအင္အားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ထိုလူ၏ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ စရိုက္လကၡဏာလြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမွူေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွူ အခြင့္အေရးမ်ားကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္၂၃
(၁) လူတုိင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမွူအလုပ္အကိုင္ကို လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ရန္လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအေနကိုရရွိရန္လည္းေကာင္း၊အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂)လူတုိင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ အခေၾကးေငြ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၃) အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ လူတုိင္းတြင္၊ မိမိႏွင့္မိမိ၏ မိသားစုအတြက္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ညီေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္နုိင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္ျပင္၊တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည့္ လစာေၾကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္၊ လိုအပ္ခဲ့လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားမွ လူမွူေရး အေထာက္အပံ့ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၄) လူတုိင္းတြင္ မိမိအက်ိဴး ခံစားခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၄
လူတုိင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႕သတ္ထားသည့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာႏွင့္တကြ အခါကာလအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထားသည့္ အလုပ္အားလပ္ရက္မ်ားပါ၀င္သည့္ အနားယူခြင့္ႏွင့္ အားလပ္ခြင့္ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္၂၅
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏွင့္တစ္ကြ မိမိ၏မိသားစု က်န္းမာေရးႏွင့္တစ္ကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္နုိင္ေရးအတြက္ အစာအာဟာရ၊ အ၀တ္အတည္ ေနအိမ္၊ ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင့္လိုအပ္သည့္ လူမွူအေထာက္အပံ့မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင့္ေတာ္ေလ်ာက္ပတ္သည့္ လူမွူအဆင့္အတန္းကိုရယူခံစားခြင့္ရွိသည္။
ထုိ႕ျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မက်န္းမမာျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကိုယ္အဂၤါမစြမ္းမသန္ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မုဆုိးမျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
အသက္အရြယ္အိုမင္းေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မိမိကိုယ္တုိင္က မတတ္နုိင္ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ၀မ္းစာရွာမွီးနုိင္ေသာ နည္းလမ္းမရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရမွူ အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂) သားသည္ မိခင္မ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ႏွင့္ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင့္ရွိသည္။
ဥပေဒအရထိမ္းျမားျခင့္ျဖင့္ျဖစ္ေစ အျခားနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာကေလးအားလံုးသည္ တူညီေသာလူမွူကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို ရယူခံစားၾကရမည္။
အပိုဒ္ ၂၆
(၁) လူတုိင္းသည္ ပညာသင္ ယူနိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆံုး မူလတန္းႏွင့္ အေျခခံအဆင့္အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မွူလက္မွူပညာႏွင့္ အသက္ေမြးမွူပညာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္သင္ၾကားရယူနုိင္ေစရမည္။ထုိ႕ျပင္ အထက္တန္းပညာအတြက အရည္အခ်င္းကို အေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာ အခြင့္အေရးရရွိေစရမည္။
(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတုိ႕၏စရိုက္လကၡဏာအျပည့္အ၀တိုးတုိက္မွူအျပင္၊ လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ရိုေသေလးစားမွူတုိ႕ကို ရွင္သန္ဖြံ႕ျဖိဳးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။
ပညာသင္ၾကားေရးသည္ နုိင္ငံအားလံုးတုိ႕တြင္ လည္းေကာင္း၊လူမ်ိဴးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊အခ်င္းခ်င္း နားလည္မွူ၊သည္းခံမွူႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးမွူမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးရမည္။
(၃) မိဘတုိ႕တြင္၊ မိမိတုိ႕၏ ကေလးမ်ား သင္ယူရမည့္ ပညာ အမ်ိဴးအစားကို ေရြးခ်ယ္နုိင္ေသာ လက္ဦးအခြင့္အေရးရွိသည္။
အပိုဒ္၂၇
(၁) လူတုိင္းတြင္ သက္ဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမွူ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကို
လြတ္လပ္စြာလုိက္စားေမြ႕ေလ်ာ္နုိင္ခြင့္၊ သိပၸံပညာထြန္းကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္နုိင္ခြင့္ႏွင့္
ထိုပညာ၏အက်ိဴး အာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားသံုးစြဲနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ သိပၸံမွျဖစ္ေစ၊စာေပမွျဖစ္ေစ၊သုခုမပညာမွျဖစ္ေစ၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ၾကံစည္ဖန္တီးမွူမွျဖစ္ထြန္းလာသည့္ ဂုဏ္ႏွင့္ေငြေၾကး အက်ိဴးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူနုိင္ရန္ အခြင့္အေရးအတြက္ ကာကြယ္မွူကို ရရွိရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၈
လူတုိင္းသည္ ဤေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အစံုရယူနုိင္ေသာ လူမွူဆက္ဆံေရးအေျခအေနႏွင့္ အျပည္ျပည့္ဆုိင္ရာ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနတုိ႕၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကို ခံစားနုိင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၉
(၁) မိမိ၏စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြံ႕ျဖိဴးတုိုးတက္နုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ လူ႕အသိုက္အ၀န္းအတြက္ လူတုိင္း၌ တာ၀န္ရွိသည္။
(၂) မိမိ၏ အခြင့္အေရးမ်ား ႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ လူတုိင္းသည္ အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ၍ ရိုေသေလးစားေစရန္အလို႕ငွာ လည္းေကာင္၊ဒီမုိကေရစီက်င့္သံုးေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကိုယ္က်င့္တရားအျပင္၊ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အက်ိဴးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေရးတုိ႕အတြက္ တရားမွ်တစြာက်င့္ေဆာင္ရန္အလုိ႕ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒက ျပဌါန္းထားသည့္ ခ်ဴပ္ခ်ယ္မွူမ်ားျဖင့္သာ ကန္႕သတ္ျခင္းခံရမည္။
(၃) အဆုိပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို မည္သည့္ အမွူကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊
အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ လည္းေကာင္းဆန္႕က်င္၍ မသံုးစြဲရ။
အပိုဒ္ ၃၀
ဤေၾကညာစာတမ္းပါ အခြင့္အေရးႏွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းတုိ႕ကိုရည္ရြယ္၍ နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံအတြက္ျဖစ္ေစ
လူတစ္ခုအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊
ကိုယ္တုိင္ေဆာာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း အဓိပၸါယ္ပိုင္းျခားေကာက္ယူျခင္းမရွိေစရ။
Special thanks to my adorable sis for her kind support.....
Candidly yours,
San Maung
Primary Link on Facebook : http://www.facebook.com/note.php?note_id=169037869775717&id=100001368265940
Original Link to English Version : http://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml#a1
Original Link to Burmese Version : http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=bms
ဦးသန္ ့ ႏွင့္ EI
I am not easily excited or excitable “ကၽြန္ေတာ္ အလြယ္တကူ တုန္လႈပ္ေလ့ မရွိဘူး၊ စိတ္မလႈပ္ရွားတက္ဘူး"
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ ေခါင္းေဆာင္မႈကို ေလ့လာသည့္အခါ ပထမဦးဆုံး ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ျမင္ရသည္မွာ သူ၏ EQ Emotional Intelligence Quotient “ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ျမင့္မားျခင္း”ပင္ျဖစ္သည္။
လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေအာင္ျမင္ရျခင္းတြင္ ဉာဏ္ရည္ Intelligence Quotient (IQ) က အဓိကက်သည္ ဟု ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ထင္ျမင္ယူဆခဲ့ေသာ္လည္း ပညာရွင္ Dr. Daniel Goleman
က Emotional Intelligence အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ကို ၁၉၉၅ တြင္ ေရးသားထုတ္ေ၀အၿပီးတြင္ ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ျမင့္မားမႈ က ပိုမိုအေရးႀကီးေၾကာင္း သိရွိလာခဲ့ၾကသည္။ ဆက္တိုက္ ေလ့လာဆန္းစစ္ သုေတသနျပဳမႈမ်ား အရလည္း EQ ၏ အေရးပါမႈသည္ ခိုင္မာသည္ထက္ ခိုင္မာလာခဲ့သည္။ IQ ျမင့္မားေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ၾကသူမ်ား၊ IQ သာမန္သာရွိၿပီး ေအာင္ျမင္သူမ်ားသည္ မူလက ပေဟဠိသဖြယ္ ျဖစ္ေနၾကေသာ္လည္း EQ သေဘာတရားျဖင့္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ေသာအခါ IQ ျမင့္ EQ နိမ့္သူမ်ား မေအာင္ျမင္၊ IQ အလယ္အလတ္ အဆင့္ရွိျပီး EQ ျမင့္သူမ်ား ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ရွာေဖြေတြ႕ရွိ ခဲ့ရသည္။
အထူးသျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈတြင္ EQ ၏ က႑မွာ အလြန္ အေရးပါၿပီး သာမန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မဟာေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ကြာဟမႈမွာ EQ တြင္ျဖစ္ျပီး ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။
EQ ကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိခ်က္ တစ္ခုမွာ The capacity for recognizing our own feelings and those of others, for motivating ourselves, for managing emotions well in ourselves, and in our relationships “ မိမိႏွင့္ အျခားသူမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ ခံစားခ်က္မ်ား အား သေဘာေပါက္ နားလည္ျပီး မိမိကုိယ္ကို စိတ္တက္ႂကြေအာင္ အားေပးႏုိင္ျခင္း၊ မိမိ၏ ခံစားခ်က္မ်ားအား မိမိကိုယ္တြင္းတြင္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ မိမိ၏ ခံစားခ်က္မ်ားအား အျခားသူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတြင္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း” ျဖစ္သည္။ မိမိႏွင့္ အျခားသူမ်ား ၏ ႏွလုံးသားကို ဦေႏွာက္ျဖင့္ နားလည္ကာ အက်ိဳးရွိရွိ နားလည္ေအာင္ ေဆာင္ရႊက္ႏိုင္ျခင္းသည္ EQ ပင္ျဖစ္သည္။ EQ ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာ Self-regulation ေခၚ“ မိမိစိတ္ခံစားမႈကို မိမိထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ျခင္း” ျဖစ္သည္။ ခံစားခ်က္၏ ေစခိုင္းမႈေနာက္သို႔ မလုိက္ဘဲ မိမိကသာ ခံစားခ်က္ကို ကိုင္တြယ္ႏုိင္ျခင္း 'handling your emotions rather than letting the emotions handle you’ ျဖစ္သည္။
ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အဓိက တာ၀န္တစ္ရပ္ မွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ျခင္း decision-making ျဖစ္သည္။ သာမန္လူမ်ားသည္လည္း ေန႔စဥ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ သက္ေရာက္မႈ ပမာဏၾကီးမားသည္။ သာမန္ လူမ်ားသည္ မိမိအတြက္သာ ဆုံးျဖတ္ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ မူ လူအမ်ား အျပား၏ ကံၾကမၼာကို ဖန္တီးမည္ျဖစ္သည္။ ကုမၸဏီ ဥကၠ႒ တစ္ဦး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ သူ႔ ကုမၸဏီ၏ အေကာင္းအဆုိး ႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ ဘ၀ကို ေျပာင္းလဲေစမည္ျဖစ္သလို ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ကံၾကမၼာကို တစ္ဆစ္ခ်ိဳးေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္ရန္ လိုသလို မွန္ကန္ရန္၊ အရည္အေသြး ျမႇင့္ရန္လိုသည္။
စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းသည္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္၏ အရည္အေသြးကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ေစသည္။ ေဒါသေနာက္လုိက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊ ေလာဘေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ သာမန္လူ အဆင့္တြင္ပင္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံတို႔ကို မႈခင္းသတင္း ဂ်ာနယ္သတင္း ေခါင္းစဥ္မ်ားအား ဖတ္႐ုံျဖင့္ သိႏုိင္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံကို ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ျမင္ႏုိင္သည္။ စိတ္ေအး လက္ေအး ဆုံးျဖတ္ပါက အရည္အေသြးျမင့္ျမင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်တတ္သူမ်ားသည္ ခံစားခ်က္ေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ပါက အမွားမ်ားျခင္းကို ေတြ႕ရသည္။
EQ ျမင့္ေသာ ေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မ်ားသည္ အရည္အေသြး ျမင့္မားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အရည္အေသြး ျမင့္ေရးအတြက္ EQ ျမင့္ရန္ လိုသည္။
EQ ၏ အျခား အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာ Self-awareness “ခံစားခ်က္ တစ္ခုေပၚလာ ခ်ိန္တြင္ သိရွိျခင္း” ျဖစ္သည္။ ၀မ္းနည္းစိတ္ ေပၚလာခ်ိန္တြင္ ၀မ္းနည္းစိတ္ မွန္းသိျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္ခ်ိန္တြင္ ေဒါသစိတ္မွန္းသိျခင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္ျခင္း Empathy သည္လည္း EQ ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အျခားသူမ်ား၏ ခံစားခ်က္ကို ခံစားသိႏုိင္ျခင္း၊ အျခား သူမ်ား၏ ေနရာမွ ၀င္ခံစား ႏုိင္ျခင္းသည္ EQ ျမင့္မားသူမ်ား၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာ ပင္ျဖစ္သည္။
ဦးသန္႔သည္ self-regulationself၊ awareness၊ empathy ဟူေသာ အထက္ပါ အရည္အခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ျပည့္စုံသူ ျဖစ္သည္။ ဦးသန္႔သည္ အခက္အခဲႀကီးမ်ား ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းစြာ ရွိေနေၾကာင္း နာမည္ေက်ာ္ၾကား ခဲ့သည္။ က်ဴးဘား ဒုံးပ်ံအေရးအခင္း၊ အာရပ္-အစၥေရး ေျခာက္ရက္စစ္၊ အိႏိၵယ-ပါကစၥတန္စစ္၊ ဒိုမီနီကန္ အေရးအခင္း စသည့္ အေရးကိစၥ ႀကီးမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္ေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္စြာ ရွိေနေသာေၾကာင့္ သူ၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ကမၻာက စိတ္၀င္စားလာခဲ့ကာ ဗုဒၶဘာသာက ေပးအပ္ေသာ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသန္႔သည္ ေန႔စဥ္ နံနက္ေစာေစာ တရားအျမဲထိုင္သူ ျဖစ္သည္။ သူ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ တစ္ၾကိမ္သာ နံနက္ခင္း တရားထုိင္ပ်က္ခဲ့ဖူးသည္ဟု ဆိုသည္။
မိမိအေၾကာင္း မိမိေျပာဆိုေလ့မရွိသည့္ ႐ိုး႐ိုးေအးေအး ဦးသန္႔သည္ စိတ္ခံစားမႈ ကို သူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ပုံ အေၾကာင္းကိုမူ ဖြင့္ဟ ၀န္ခံခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“သည္းမခံႏုိင္ျခင္းကလြဲလို႔ အားလုံးကို သည္းခံႏုိင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ အေလ့အက်င့္ လုပ္ထားခဲ့တာပါ။ သည္းခံျခင္း စိတ္ဓာတ္ကို ေမြးျမဴဖို႔ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ၊ စာရိတၱ ေရးရာ အရည္အေသြး ေတြကို တန္ဖိုးထားဖို႔ ကၽြန္ေတာ့္ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွိမ့္ခ်မႈ၊ ႐ိုး႐ိုးကုပ္ကုပ္ ေနထိုင္မႈ၊ ၾကင္နာမႈနဲ႔ အေရးအၾကီးဆုံးကေတာ့ စိတ္ခံစားမႈ မွ်ေျခကို ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔ အသြန္သင္ ခံခဲ့ရတယ္။ တရားထုိင္ျခင္းနဲ႔ သမာဓိတို႔ရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ခံစားခ်က္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ ပုထုဇဥ္ လူသားတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ေနျပီး ရဟႏၲာ မျဖစ္ေသးတဲ့ အတြက္ ကၽြန္ေတာ့္ ခံစားခ်က္ ေတြကို အလုံးစံု ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ အလြယ္တကူ မတုန္လႈပ္ဘူး၊ စိတ္မလႈပ္ရွားဘူး။”
ဦးသန္႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည့္ ၁၉၆၁-၁၉၇၁ ဆယ္ႏွစ္တာသည္ စစ္ ေအးကာလ အရွိန္အတက္ဆုံး ကာလျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ကမၻာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုံး႐ႈံးသြားႏုိင္သည့္ အခါမ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ တာ၀န္မ်ားမွာလည္း မ်ားျပားလွသည္။ ေပးအပ္ထားသည့္ အခြင့္ အာဏာေလးျဖင့္ အေရးကိစၥၾကီးမ်ားကို ႀကိဳးပမ္း ေနရသျဖင့္ ပထမဦးဆုံး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Trygve Lie က ‘the most impossible job on the earth’ ဟု ကုလ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရာထူးကို ဆိုခဲ့သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းသူ အျဖစ္ျဖင့္ ထိပ္ဆုံးမွ ေဆာင္ရြက္ေနရသည့္ ဦးသန္႔အဖို႔မူ မၿငိမ္းခ်မ္းဟု ဆုိႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဦးသန္႔သည္ မိမိ၏ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ထိန္းသိမ္း ထားႏုိင္သည္။ သူ႔ကိုယ္တြင္း ကိန္းေအာင္းေနသည့္ ေအးခ်မ္းသည့္ ဓာတ္သည္လည္း အျပင္ဘက္သို ႔ပင္ထြက္ကာ အေရာင္ဟပ္ ေနေပသည္။ ဦးသန္႔၏ ဓာတ္ပုံကို ၾကည့္လွ်င္ပင္ ေအးခ်မ္းမႈကို ခံစားရမည္ ျဖစ္ရာ သက္ရွိ ဦးသန္႔ႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေတြ႕ဆုံရလွ်င္ သူ႔ထံမွ အၾကည္ဓာတ္ ကူးစက္ကာ မိမိကိုယ္တိုင္ ေအးခ်မ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။
အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သည္ သံ အမတ္ၾကီးမ်ား၊ အစိုးရ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ တာ၀န္မ်ား ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရသူ ျဖစ္ရာ ဦးသန္႔၏ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈေၾကာင့္ သူ႔အား ဆက္ဆံရသူမ်ားက ေလးစားၾကည္ညိဳ သြားေစသည္။ ထိုနည္းျဖင့္ သူ၏ အလုပ္တာ၀န္သည္ ျပီးေျမာက္ရန္ လြယ္ကူလာ ေပသည္။
ဦးသန္႔သည္ သူ၏ မိသားစုအား အလြန္ျမတ္ႏုိးသူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ရန္ကုန္တြင္ ရွိေနသည့္ သူ႔သားေသေၾကာင္း သတင္း ႐ုတ္တရက္ ၾကားရခ်ိန္တြင္ မတုန္လႈပ္ပုံကုိ သူ၏ ျပန္ၾကားေရး အရာရွိ တာ၀န္ယူ ခဲ့သူ Ramsee Nasif က ေအာက္ပါ အတိုင္း ေရးသားထားသည္။
‘We gave him the news. His first reaction was ‘ I wonder how my wife will take it.’ He was completely composed. His acceptance was part of a disciplined ability to keep his balance, which came with his Buddhist training.’ (Ramsee Nasif, 21)
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူ႔ကို သတင္းေပး လိုက္တယ္။ “ကၽြန္ေတာ့္ မိန္းမေတာ့ ဘယ္လိုေနမလဲ မသိဘူးဗ်ာ” ဟု ဦးသန္႔က သတင္းၾကား ၾကားခ်င္း ေျပာသည္။ သူသည္ လုံး၀ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ရွိေနသည္။ ထိုသတင္းကို သူလက္ခံယူပုံ မွာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္သည္ ့စြမ္းရည္၏ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္ၿပီး သူ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးအေနႏွင္ ့ရခဲ့သည့္ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းမွ လာျခင္းျဖစ္သည္။ ”ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး အျဖစ္ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ဦးသန္႔တြင္ အျခား အရည္အေသြးမ်ားစြာ ရွိေနေသးေၾကာင္း သိသာေသာ္လည္း သူ၏ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဥာဏ္ရည္ ဥာဏ္ေသြး ျမင့္မားမႈသည္ သူ႔ေအာင္ျမင္မႈကို ဖန္တီးခဲ့သည့္ အဓိက အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။ သူ၏ ျမင့္မားေသာ EQ သည္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးသန္႔ ထိန္းသိမ္းရာတြင္ အဓိက အခန္း က႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
ေဇယ်သူ
http://dl.dropbox.com/u/3521362/U_Thant_Zeyathu_The_%20Voice_6-40.pdf
ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အဓိက တာ၀န္တစ္ရပ္ မွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ျခင္း decision-making ျဖစ္သည္။ သာမန္လူမ်ားသည္လည္း ေန႔စဥ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ သက္ေရာက္မႈ ပမာဏၾကီးမားသည္။ သာမန္ လူမ်ားသည္ မိမိအတြက္သာ ဆုံးျဖတ္ေနရေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ မူ လူအမ်ား အျပား၏ ကံၾကမၼာကို ဖန္တီးမည္ျဖစ္သည္။ ကုမၸဏီ ဥကၠ႒ တစ္ဦး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ သူ႔ ကုမၸဏီ၏ အေကာင္းအဆုိး ႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ ဘ၀ကို ေျပာင္းလဲေစမည္ျဖစ္သလို ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ကံၾကမၼာကို တစ္ဆစ္ခ်ိဳးေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္ရန္ လိုသလို မွန္ကန္ရန္၊ အရည္အေသြး ျမႇင့္ရန္လိုသည္။
စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းသည္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္၏ အရည္အေသြးကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ေစသည္။ ေဒါသေနာက္လုိက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊ ေလာဘေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ သာမန္လူ အဆင့္တြင္ပင္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံတို႔ကို မႈခင္းသတင္း ဂ်ာနယ္သတင္း ေခါင္းစဥ္မ်ားအား ဖတ္႐ုံျဖင့္ သိႏုိင္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆုံးျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ အမွားႀကီး မွားခဲ့ၾကပုံကို ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ျမင္ႏုိင္သည္။ စိတ္ေအး လက္ေအး ဆုံးျဖတ္ပါက အရည္အေသြးျမင့္ျမင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်တတ္သူမ်ားသည္ ခံစားခ်က္ေနာက္လိုက္ကာ ဆုံးျဖတ္ပါက အမွားမ်ားျခင္းကို ေတြ႕ရသည္။
EQ ျမင့္ေသာ ေခါင္းေဆာင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မ်ားသည္ အရည္အေသြး ျမင့္မားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အရည္အေသြး ျမင့္ေရးအတြက္ EQ ျမင့္ရန္ လိုသည္။
EQ ၏ အျခား အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာ Self-awareness “ခံစားခ်က္ တစ္ခုေပၚလာ ခ်ိန္တြင္ သိရွိျခင္း” ျဖစ္သည္။ ၀မ္းနည္းစိတ္ ေပၚလာခ်ိန္တြင္ ၀မ္းနည္းစိတ္ မွန္းသိျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္ခ်ိန္တြင္ ေဒါသစိတ္မွန္းသိျခင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္ျခင္း Empathy သည္လည္း EQ ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အျခားသူမ်ား၏ ခံစားခ်က္ကို ခံစားသိႏုိင္ျခင္း၊ အျခား သူမ်ား၏ ေနရာမွ ၀င္ခံစား ႏုိင္ျခင္းသည္ EQ ျမင့္မားသူမ်ား၏ စ႐ိုက္ လကၡဏာ ပင္ျဖစ္သည္။
ဦးသန္႔သည္ self-regulationself၊ awareness၊ empathy ဟူေသာ အထက္ပါ အရည္အခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ျပည့္စုံသူ ျဖစ္သည္။ ဦးသန္႔သည္ အခက္အခဲႀကီးမ်ား ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းစြာ ရွိေနေၾကာင္း နာမည္ေက်ာ္ၾကား ခဲ့သည္။ က်ဴးဘား ဒုံးပ်ံအေရးအခင္း၊ အာရပ္-အစၥေရး ေျခာက္ရက္စစ္၊ အိႏိၵယ-ပါကစၥတန္စစ္၊ ဒိုမီနီကန္ အေရးအခင္း စသည့္ အေရးကိစၥ ႀကီးမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနခ်ိန္တြင္ပင္ စိတ္ေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္စြာ ရွိေနေသာေၾကာင့္ သူ၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ကမၻာက စိတ္၀င္စားလာခဲ့ကာ ဗုဒၶဘာသာက ေပးအပ္ေသာ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသန္႔သည္ ေန႔စဥ္ နံနက္ေစာေစာ တရားအျမဲထိုင္သူ ျဖစ္သည္။ သူ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ တစ္ၾကိမ္သာ နံနက္ခင္း တရားထုိင္ပ်က္ခဲ့ဖူးသည္ဟု ဆိုသည္။
မိမိအေၾကာင္း မိမိေျပာဆိုေလ့မရွိသည့္ ႐ိုး႐ိုးေအးေအး ဦးသန္႔သည္ စိတ္ခံစားမႈ ကို သူ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ပုံ အေၾကာင္းကိုမူ ဖြင့္ဟ ၀န္ခံခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“သည္းမခံႏုိင္ျခင္းကလြဲလို႔ အားလုံးကို သည္းခံႏုိင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ အေလ့အက်င့္ လုပ္ထားခဲ့တာပါ။ သည္းခံျခင္း စိတ္ဓာတ္ကို ေမြးျမဴဖို႔ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ၊ စာရိတၱ ေရးရာ အရည္အေသြး ေတြကို တန္ဖိုးထားဖို႔ ကၽြန္ေတာ့္ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွိမ့္ခ်မႈ၊ ႐ိုး႐ိုးကုပ္ကုပ္ ေနထိုင္မႈ၊ ၾကင္နာမႈနဲ႔ အေရးအၾကီးဆုံးကေတာ့ စိတ္ခံစားမႈ မွ်ေျခကို ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔ အသြန္သင္ ခံခဲ့ရတယ္။ တရားထုိင္ျခင္းနဲ႔ သမာဓိတို႔ရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ခံစားခ်က္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ သြန္သင္ခံခဲ့ရတယ္။ ပုထုဇဥ္ လူသားတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ေနျပီး ရဟႏၲာ မျဖစ္ေသးတဲ့ အတြက္ ကၽြန္ေတာ့္ ခံစားခ်က္ ေတြကို အလုံးစံု ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ အလြယ္တကူ မတုန္လႈပ္ဘူး၊ စိတ္မလႈပ္ရွားဘူး။”
ဦးသန္႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည့္ ၁၉၆၁-၁၉၇၁ ဆယ္ႏွစ္တာသည္ စစ္ ေအးကာလ အရွိန္အတက္ဆုံး ကာလျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ကမၻာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုံး႐ႈံးသြားႏုိင္သည့္ အခါမ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ တာ၀န္မ်ားမွာလည္း မ်ားျပားလွသည္။ ေပးအပ္ထားသည့္ အခြင့္ အာဏာေလးျဖင့္ အေရးကိစၥၾကီးမ်ားကို ႀကိဳးပမ္း ေနရသျဖင့္ ပထမဦးဆုံး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Trygve Lie က ‘the most impossible job on the earth’ ဟု ကုလ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရာထူးကို ဆိုခဲ့သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းသူ အျဖစ္ျဖင့္ ထိပ္ဆုံးမွ ေဆာင္ရြက္ေနရသည့္ ဦးသန္႔အဖို႔မူ မၿငိမ္းခ်မ္းဟု ဆုိႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဦးသန္႔သည္ မိမိ၏ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ထိန္းသိမ္း ထားႏုိင္သည္။ သူ႔ကိုယ္တြင္း ကိန္းေအာင္းေနသည့္ ေအးခ်မ္းသည့္ ဓာတ္သည္လည္း အျပင္ဘက္သို ႔ပင္ထြက္ကာ အေရာင္ဟပ္ ေနေပသည္။ ဦးသန္႔၏ ဓာတ္ပုံကို ၾကည့္လွ်င္ပင္ ေအးခ်မ္းမႈကို ခံစားရမည္ ျဖစ္ရာ သက္ရွိ ဦးသန္႔ႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေတြ႕ဆုံရလွ်င္ သူ႔ထံမွ အၾကည္ဓာတ္ ကူးစက္ကာ မိမိကိုယ္တိုင္ ေအးခ်မ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။
အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သည္ သံ အမတ္ၾကီးမ်ား၊ အစိုးရ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ တာ၀န္မ်ား ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရသူ ျဖစ္ရာ ဦးသန္႔၏ စိတ္တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈေၾကာင့္ သူ႔အား ဆက္ဆံရသူမ်ားက ေလးစားၾကည္ညိဳ သြားေစသည္။ ထိုနည္းျဖင့္ သူ၏ အလုပ္တာ၀န္သည္ ျပီးေျမာက္ရန္ လြယ္ကူလာ ေပသည္။
ဦးသန္႔သည္ သူ၏ မိသားစုအား အလြန္ျမတ္ႏုိးသူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ရန္ကုန္တြင္ ရွိေနသည့္ သူ႔သားေသေၾကာင္း သတင္း ႐ုတ္တရက္ ၾကားရခ်ိန္တြင္ မတုန္လႈပ္ပုံကုိ သူ၏ ျပန္ၾကားေရး အရာရွိ တာ၀န္ယူ ခဲ့သူ Ramsee Nasif က ေအာက္ပါ အတိုင္း ေရးသားထားသည္။
‘We gave him the news. His first reaction was ‘ I wonder how my wife will take it.’ He was completely composed. His acceptance was part of a disciplined ability to keep his balance, which came with his Buddhist training.’ (Ramsee Nasif, 21)
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူ႔ကို သတင္းေပး လိုက္တယ္။ “ကၽြန္ေတာ့္ မိန္းမေတာ့ ဘယ္လိုေနမလဲ မသိဘူးဗ်ာ” ဟု ဦးသန္႔က သတင္းၾကား ၾကားခ်င္း ေျပာသည္။ သူသည္ လုံး၀ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ရွိေနသည္။ ထိုသတင္းကို သူလက္ခံယူပုံ မွာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္သည္ ့စြမ္းရည္၏ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္ၿပီး သူ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးအေနႏွင္ ့ရခဲ့သည့္ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းမွ လာျခင္းျဖစ္သည္။ ”ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး အျဖစ္ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ဦးသန္႔တြင္ အျခား အရည္အေသြးမ်ားစြာ ရွိေနေသးေၾကာင္း သိသာေသာ္လည္း သူ၏ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာ ဥာဏ္ရည္ ဥာဏ္ေသြး ျမင့္မားမႈသည္ သူ႔ေအာင္ျမင္မႈကို ဖန္တီးခဲ့သည့္ အဓိက အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။ သူ၏ ျမင့္မားေသာ EQ သည္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးသန္႔ ထိန္းသိမ္းရာတြင္ အဓိက အခန္း က႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
ေဇယ်သူ
http://dl.dropbox.com/u/3521362/U_Thant_Zeyathu_The_%20Voice_6-40.pdf
ေနျပည္ေတာ္(၈)
ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ (White Lotus) စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေဝၿပီး၊ ထိုင္းသုေတသီ ဒူယာပက္ ပရီခ်ာရာ့ရွ္ (Duyapak Preecharushh) က ေရးသားထားတဲ့ "ေနျပည္ေတာ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္" ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ဆက္ေနပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ ေနာက္ဆံုးပတ္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ ထားပံု၊ တည္ေဆာက္လိုရင္း အႏၱိမ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအေၾကာင္းကို တင္ျပ ပါမယ္။
ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား။
စာေရးသူ ဒူယာပက္ ပရီခ်ာရာ့ရွ္က ေနျပည္ေတာ္ တည္ေဆာက္ထားပံုကို လည္း တင္ျပထားပါတယ္။ သူက ေနျပည္ေတာ္ ဟာ အခုမွ အတင္းလုပ္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အတုအေယာင္ၿမိဳ႔ေတာ္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တူရကီက အင္ကာရာ၊ မေလးရွားက ပူထရာဂ်ားယားလို လူေတြကတည္ယူတဲ့ ၿမိဳ႔ေတာ္မ်ဳိးပါ။ ၿမိဳ႔တည္ ေဆာက္ၿပီးမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေအာင္ လူေနရာေဒသေတြနဲ႔ ဆက္ သြယ္ေရး လမ္းပန္းေတြ တည္ေဆာက္ယူပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္မွာ သူတို႔ဖက္က ၾကည့္ရင္ အားသာခ်က္က ရန္ကုန္လိုၿမိဳ႔ျပရဲ႔ ရႈပ္ေထြး၊ လမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆို႔မႈေတြ မရွိဘဲ ေနာက္ေနာင္မွာ လိုအပ္သလို စစ္အစိုးရရဲ႔ ရံုးကႏၷား၊ အေဆာက္အဦေတြကိုလည္း တိုးခ်ဲ႔ႏိုင္ပါေသးတယ္။
ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔ တည္ေဆာက္ထားပံုကို အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ ၃- ပိုင္းခြဲျခားႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေျမာက္ပိုင္း ေဒသ (အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ေရေပးသြင္းေရး တူးေျမာင္းဆည္ေတြ ရွိတဲ့ေနရာ)၊ အလယ္ပိုင္းေဒသ (အလားတူ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ၿမိဳ႔ျပ ဖြံ႔ၿဖိဳးေစဖို႔ တည္ေဆာက္ေရးေတြ ရွိတဲ့ေနရာ)၊ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ (ပုဂၢလိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ သံတမာန္ ရပ္ကြက္ေနရာ) ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ေဒသေတြကို ေသခ်ာပိုင္းျခားထားၿပီး၊ ပိုမိုထိ ေရာက္စြာ ကြပ္ကဲ ထိန္းသိမ္းဖို႔ ဦးတည္ထားတာက သိသာပါတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွာ ဝန္ႀကီးဌာန အမ်ား အျပား တည္ရွိပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ၿမိဳ႔ျပကို ေရေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ေခ်ာင္းမႀကီးဆည္လည္း တည္ရွိပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ၿမိဳ႔ေတာ္ေဂါက္ကြင္းကို ဆည္နဲ႔ ငလိုက္ ေခ်ာင္းၾကား တည္ထားပါတယ္။ စစ္အစိုးရအရာရွိေတြ အပန္းေျဖဖို႔ ေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အလယ္ပိုင္းမွာေတာ့ လူေနရပ္ကြက္ျဖစ္ၿပီး၊ ကုတင္ ၁ဝဝဝ ဆန္႔ ေဆးရံု အပါအဝင္၊ ကုန္တိုက္ေတြ၊ ၿမိဳ႔မေစ်း၊ အမ်ဳိးသား စာၾကည့္တိုက္၊ အမ်ဳိးသားဇာတ္ရံု၊ တခ်ဳိ႔ဝန္ႀကီးဌာန ေတြ၊ ရဲဌာနနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေကာ္မီတီရံုးေတြ တည္ထားပါတယ္။ ေတာင္ပိုင္းမွာေတာ့ မဂၤလာသိဒၶိ ရပ္ကြက္လို႔ လူသိမ်ားၿပီး အကြက္အလိုက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အငွားခ်ထားတာပါ။
အဲဒါအျပင္ သံတမာန္ေက်ာင္းေတြ၊ ေဟာ္တယ္ေတြ တည္ရွိ ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔ေတာ္ တည္တဲ့ေနရာမွာ ဗိသုကာဒီဇိုင္း၊ ေျမျပင္ ဥယ်ာဥ္ ေရြးခ်ယ္ျပင္ဆင္မႈေတြကိုလည္း အထူးစီမံထားတယ္ ဆိုပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲ လွပေနခ်င္စဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ထား၊ ျပင္ဆင္ထား ေနျပည္ေတာ္က "အသက္ဝိဉာဥ္မရွိတဲ့ၿမိဳ႔" လို႔ ဧရာဝတီမဂၢဇင္း ေဆာင္းပါးတပုဒ္က ေရးဖူးပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ အျခားရည္မွန္းခ်က္ေတြလည္း ရွိေနႏိုင္ပါ တယ္။ ေဗဒင္ယၾတာ၊ ကက္ကင္းသေဘာဆန္ဆန္ ဝန္ႀကီးဌာနရံုးေတြကို ကင္းၿမီးေကာက္ လက္မေထာင္ေနတဲ့ ပံုစံ တည္ေဆာက္ထားတယ္၊ ဒါဟာ နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာသေဘာ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္မႈေတြနဲ႔ တည္ထားတယ္ ဆိုတာ ကိုးကားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါက ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႔ ေလာကအျမင္ကို ထင္ဟပ္ေနတာလည္း ျဖစ္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ေနျပည္ေတာ္ေျမာက္ဖက္မွာရွိတဲ့ ေခ်ာင္းမႀကီးဆည္မွာ တည္ထားတဲ့ ေလး ကြၽန္းမ႑ိဳင္ ျပည္လံုးခ်မ္းသာေစတီကို ဆိုရင္ ဝန္ႀကီးဌာနအမ်ားစု ဝန္ထမ္းက ျမင္ေနရၿပီး၊ ေနျပည္ေတာ္ရဲ႔ ဝိဉာဥ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပယုဂ္လို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ေနျပည္ေတာ္မွာ ထူးျခားတဲ့ျပယုဂ္ဆိုလို႔ ေရွးဗမာဘုရင္ေတြရဲ႔ ရုပ္ထုႀကီး ၃-ခုကလည္း ရွိပါေသးတယ္။
ဒီရုပ္ထု ႀကီးေတြက ေနျပည္ေတာ္စစ္ေရးျပကြင္းကို စိုးမိုးၾကည့္ေနၾကၿပီး၊ ဒီေရွးဗမာဘုရင္ေတြက ဒီေန႔စစ္အစိုးရ ေတြး ေခၚ စဥ္းစားခ်က္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳေနတယ္လို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါေသးတယ္။ အဲဒီရုပ္ထု (၃) ခုက အေနာ္ရထာ ဘုရင္၊ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးနဲ႔ အေလာင္းဘုရားတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမင္းေတြက တခ်ိန္က အင္အားနဲ႔ တိုင္းျပည္စုစည္း တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္သလို ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္ခဲ့ ၾကတယ္လို႔ ျမန္မာအမ်ားစုက ျမင္ထားၾကပါတယ္။ ဒီကေန႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာလည္း အခုေရွးဘုရင္ေတြ ရဲ႔ အစဥ္အလာကို ဆက္ခံၿပီး ေပါက္ဖြားလာတယ္ဆိုတာမ်ဳိး ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊက ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ မတ္လ တပ္ မေတာ္ေန႔ မိန္႔ခြန္းမွာ ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။
သူကလည္း စတုတၳျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ေထာင္သူ၊ ေနာက္ထပ္ မင္းဆက္တခုကို တည္ေထာင္သူလို႔ ယူဆထားပံုလည္း ေပၚပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ရဲ႔ အထင္ကရ ေရႊတိဂံု ဘုရားနဲ႔ပံုတူ ဥပတၱသႏၱိေစတီေတာ္ကိုလည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ တည္ထားခဲ့ပါေသးတယ္။
အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ ေနျပည္ေတာ္ဟာ ေရွ႔တိုးရင္လည္း ထိုးစစ္၊ ေနာက္ဆုတ္ရင္လည္း ခံစစ္ဆင္ႏိုင္တဲ့ စစ္ခံတပ္ၿမိဳ႔ေတာ္တခုလို တည္ထားတာလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာ ရွိပါေသးတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ အျခား ၿမိဳ႔ျပက လူထုေတြ အံုºကြဆန္႔က်င္မႈကို စိုးရိမ္လို႔ပဲဆိုဆို၊ ပင္လယ္က ကမ္းတက္တိုက္ခိုက္လာမယ့္ အေရးကို စုိးရိမ္လို႔ပဲ ေျပာေျပာ အျခားအေရးပါတဲ့ စစ္စခန္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္တည္ေဆာက္ထားတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ တဖက္မွာ စစ္တကၠသိုလ္ရွိတဲ့ ေမၿမိဳ႔၊ ေလတပ္၊ အျခားစစ္တပ္အမ်ား အေျခစိုက္ထားတဲ့ မိတၳီလာ၊ ေတာင္ငူ တို႔နဲ႔ ဆက္စပ္ ထားတာပါ။
မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္တုန္းက ေရေၾကာင္းက အဂၤလိပ္ေတြက်ဴးေက်ာ္လာမွာကို စိုးရိမ္လို႔ နန္း ေတာ္ကို အမရပူရကေန ပိုလို႔ကုန္းတြင္းက်ရာ မႏၱေလးကိုေရႊ႔တယ္လို႔ စာေရးသူ ဒူယာပက္က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔ေတာ္ကိုလည္း ျမစ္မႀကီး ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းေပၚမတည္ဘဲ သေဘၤာ ေတြ မဝင္ႏိုင္တဲ့ စစ္ေတာင္းျမစ္မ်ားမွာ တည္ထားတဲ့ကိစၥက ဒီလိုေသနဂၤဗ်ဴဟာကို ျပန္စဥ္းစားပံုရတယ္လို႔ သံုးသပ္ေဖာ္ျပ ခဲ့ပါ တယ္။ တခ်ိန္တုန္းက ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ၁၉၃၈-၄၄ ဒုတိယကမၻာစစ္ ကာလမ်ားမွာ ထိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဖီးလ္ မာရွယ္ ပီဘြန္ေဆာင္ခရမ္က ၿမိဳ႔ေတာ္ကို ဘန္ေကာက္ကေန ေရတပ္ရန္ အႏၱရာယ္ေဝးရာ ပက္ခ်ဘြန္းကို ေရႊ႔ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုေနျပည္ေတာ္ ေရႊ႔ပံုကလည္း ပက္ခ်ဘြန္းကို ေရႊ႔ပံုနဲ႔ သိပ္တူတယ္လို႔ သူက ေဖာ္ျပ ထားပါ ေသးတယ္။ ေနျပည္ေတာ္က စစ္အစိုးရရဲ႔ အာဏာကို ျပလိုလို႔ တည္ေဆာက္တဲ့ ၿမိဳ႔ျဖစ္သလို၊ ႏိုင္ငံေရး-လံုျခံဳ ေရး၊ စစ္ေရးအေၾကာင္းမ်ားစြာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားတည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ၿမိဳ႔ျပလို စည္ပင္ေအာင္ လုပ္ ေဆာင္ေနေပမယ့္၊ လံုျခံဳေရးအေၾကာင္းေတြနဲ႔ ခံတပ္တခုလို အခိုင္အမာ ခံကတုတ္ေတြ၊ ေျမေအာက္ဥမင္ေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထား တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ဒါတင္မက ေနျပည္ ေတာ္မွာရွိတဲ့ အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြ၊ လူထုေတြက အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပမယ္လို႔ စဥ္းစားဖို႔ဆိုတာ စိတ္ကူး ထဲေတာင္ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး။ ခဏကေလးနဲ႔ ေခ်မႈန္း ခံလိုက္ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ေစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအသစ္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈအေနအထားေတြ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အာဏာဗဟိုခ်က္မကေတာ့ ၂- ခုျဖစ္လာႏိုင္တယ္ ဆိုတာ စာေရးသူက စာအုပ္ေနာက္ဆံုးမွာ သံုးသပ္ထားခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရ လႊမ္းမိုး ေနမယ့္ ေနျပည္ေတာ္ ရယ္၊ လူမ်ားစုနဲ႔ စည္ပင္ရာ ဒီမိုကေရစီ အတိုက္အခံေတြရွိရာ၊ ၁၉၈၈ လူထုအံုႂကြမႈ ႀကီးေတြ၊ ၂ဝဝ၇ သံဃာဆႏၵျပပြဲေတြ ျဖစ္ပြားဖူးရာ ရန္ကုန္ကလည္း ေနာက္ထပ္ အာဏာဗဟိုခ်က္မတခုအျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနလိမ့္မယ္။ ဒီၿမိဳ႔ ၂-ခုအၾကား အားòပိင္မႈေတြလည္း ဆက္လက္တည္ရွိေနလိမ့္မယ္ဆိုတာ သံုးသပ္ ေဖာ္ျပခဲ့ေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။
ဒီစာအုပ္ကို အခုေလာက္ပဲ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစ။
ေနာက္တပတ္မွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊအေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ မင္းဆိုးမင္းညစ္တဦးကို မ်က္ႏွာဖံုးခြာၾကည့္ျခင္းဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။
(ယခု ေဆာင္းပါးကို လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ RFA မွ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ RFA ၏ မူပိုင္သာျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။)
ေနျပည္ေတာ္(၇)
ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ (White Lotus) စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေဝၿပီး၊ ထိုင္းသုေတသီ ဒူယာပက္ ပရီခ်ာရာ့ရွ္ (Duyapak Preecharushh) က ေရးသားထားတဲ့ "ေနျပည္ေတာ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္" ဆိုတဲ့ စာအုပ္အေၾကာင္းကို တင္ဆက္ေနပါတယ္။ ဒီတပတ္မွာေတာ့ အခုေနျပည္ေတာ္ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္ တည္ေနရာ၊ တည္ေဆာက္ထားပံု၊ တည္ေဆာက္ေနပံု အေၾကာင္းေတြကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။
ေသာတရွင္ မိတ္ေဆြမ်ားခင္ဗ်ား။
စာေရးသူ ဒူယာပက္ ပရီခ်ာရာ့ရွ္က အခုေနာက္အခန္းမွာေတာ့ ေနျပည္ေတာ္ ၿမိဳ႔သစ္တည္တဲ့ တည္ေနရာ၊ တည္ေဆာက္ေနပံု၊ တည္ေဆာက္ထားပံု အေၾကာင္းေတြကို ဆက္လက္တင္ျပပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္ ၿမိဳ႔သစ္ တည္ ေဆာက္တဲ့ေနရာက ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျခာက္ေသြ႔ဇုန္ရဲ႔ ေတာင္ဖက္အစပ္မွာ တည္ရွိၿပီး၊ စစ္ေတာင္းျမစ္ဝွမ္း အထက္ပိုင္းမွာ တည္ရွိပါတယ္။ အေနာက္ဖက္မွာ ပဲခူးရိုးမနဲ႔ အေရွ႔ဖက္မွာ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္တို႔က ဝိုင္းရံထား ပါတယ္။ ဒီေဒသမွာ ျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္၊ ေတာင္ေစာင္းဆင္ေျခေလ်ာေတြ၊ ေတာင္တန္းေဒသေတြ ပါဝင္လို႔ ၿမိဳ႔သစ္ ဒီဇိုင္းေဖာ္တဲ့သူေတြ စိတ္ႀကိဳက္ေတြ႔ေစမယ့္ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ရွိတယ္လို႔ ဆိုရမယ္လို႔ စာေရးသူက ဆိုပါ တယ္။ အဲဒါအျပင္ ရမည္းသင္းေဒသေတာင္ဖက္က ျမစ္ဖ်ားခံလာတဲ့ စစ္ေတာင္းျမစ္အဖ်ား ေျမနိမ့္ေဒသမွာ ရွိေနလို႔ ေရေပါမ်ားမယ္၊ ေျမဆီၾသဇာေကာင္းၿပီး စိုက္ပ်ဳိးေရး ျဖစ္ထြန္းမယ္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္ဖြံ႔ၿဖိဳး ထုတ္လုပ္မႈေတြနဲ႔ ဓာတ္သတၱဳသယံဇာတေတြ၊ သစ္ေတာေတြကလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ ေစႏိုင္တယ္လို႔ စာေရးသူက သံုးသပ္ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ေတာင္တန္းေတြ ဝန္းရံေနလို႔ ေသနဂၤဗ်ဴဟာစစ္ေရး အရ အေရးပါတဲ့ ခံစစ္နယ္ေျမ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ဆိုထားပါတယ္။
စာေရးသူ ဒူယာပက္က ေနျပည္ေတာ္တည္ေဆာက္ရာ ပ်ဥ္းမနားရဲ႔ သမိုင္းကိုလည္း ေရွးေဟာင္းေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ºကြင္းေတြ တူးေဖာ္ထုတ္တဲ့ ပညာအရ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ေတြကို ေနာက္ေၾကာင္းလိုက္ထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ အပူပိုင္းဇုန္ ေတာင္ဖက္ ဒီေဒသေတြမွာ ေက်ာက္ေခတ္ေႏွာင္းကတည္းက လူေတြ အေျခခ်ေန ထိုင္ၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။ ပ်ဥ္းမနားနဲ႔ ရမည္းသင္းေဒသေတြမွာ လူေတြ ေနထိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈက အတူတူနီးပါး ေလာက္ ျဖစ္ခဲ့တယ္ ဆိုပါတယ္။ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္း၊ လက္နက္၊ လက္ဝတ္တန္ဆာေတြ ၾကည့္ၿပီး ဆိုခဲ့ၾကတာပါ။ ပုဂံ မင္းဆက္ပ်က္ၿပီးေနာက္မွာ တရုတ္ရန္က ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြက ေတာင္ငူေဒသကို ထြက္ေျပး လာရာမွာ ပ်ဥ္းမနားလြင္ျပင္ကို ျဖတ္ၿပီးဆင္းခဲ့ၾကရပါတယ္။ ေတာင္ငူမင္းဆက္ထူေထာင္တဲ့ ကာလ တေလ်ာက္လံုးမွာလည္း ဒီေဒသလူေတြကို စည္းရံုးခဲ့ၾကရတာပါ။ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ကာလမွာေတာ့ ပ်ဥ္းမနားကို "နယ္က်န္"လို႔ ေခၚတယ္ဆိုပါတယ္။ ကြၽင္းက်န္ရစ္တဲ့နယ္ေျမ သေဘာပါ။ ကာလေရြ႔ေလ်ာလာ ေတာ့ "နင္းက်န္း" အမည္ျဖစ္လာပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ေပါင္းကူးတံတားျဖစ္ပါတယ္။ ငလိုက္ေခ်ာင္းကို ျဖတ္လို႔ ကုန္ကူးရာ ရြာေကာက္ရပ္ကိုျဖတ္တဲ့တံတားကို အမွီျပဳေခၚတာပါ။ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ ၁၈၇၆ ခု ႏွစ္မွာေတာ့ ပ်ဥ္းမနားမွာ ေလာကမာရဇိန္ဘုရားတဆူ တည္ထားခဲ့ပါေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ လက္ထက္မွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက ပ်ဥ္းမနား၊ ရမည္းသင္းလြင္ျပင္မွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ ခ်ဲ႔ထြင္ဖို႔ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီေဒသမွာ ေရခ်ဳိေပါလို႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးျဖစ္ထြန္းမယ္လို႔ ယူဆ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္မီ ကတည္းက စိုက္ပ်ဳိးေရးေက်ာင္းတခုကို အေမရိကန္ သာသနာျပဳ မစ္ရွင္အဖြဲ႔တခုက တည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ေရဇင္းစိုက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ တခါ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းမွာလည္း ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတြကို ေတာ္လွန္ဖို႔ ဘီအိုင္ေအက အေျခခ်ရာ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ေနရာအျဖစ္ သမိုင္းရွိထားတဲ့ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္တည္ေဆာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စာေရးသူ ဒူယာပက္က သံုးသပ္ေဖာ္ျပခဲ့ရာမွာ ဒီလိုျပင္ဆင္မႈ ေတြက ၇-ႏွစ္၊ ဆယ္ႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ အခ်ိန္ယူၿပီး ရွိေနခဲ့တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ သူက ဒီလို သံုးသပ္ ရာမွာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက တည္ေဆာက္ျပဳျပင္ေရး လိုက္ၾကည့္တဲ့ ခရီးစဥ္အေပၚ သံုးသပ္တာပါ။ ဒီလို နဲ႔ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္မွာမွ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔သစ္ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ကဝန္ထမ္းေတြ၊ ဝန္ႀကီးဌာနေတြကို တက္သုတ္ရိုက္ေျပာင္းေစၿပီး၊ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ မတ္ လမွာေတာ့ တပ္မေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားခ်ီတက္ပြဲကို သူတို႔ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔သစ္မွာ ထုတ္ျပပါေတာ့တယ္။ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႔သစ္ဆိုတာက က်ပ္ေျပး၊ ကြၽတ္ေျပး၊ ပ်ဥ္းမနား၊ လယ္ေဝး၊ တပ္ကုန္း၊ ေအလာ၊ ရြာေတာ္ေဒသ ေတြကို ေပါင္းထားတာပါ။ အဲဒီေနရာမွာ ေနျပည္ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မီတီဆိုတာ ဖြဲ႔စည္းၿပီး၊ နယ္စပ္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဝန္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္သိန္းၫြန္႔ကို ၿမိဳ႔ေတာ္ဝန္ခန္႔ထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ေနျပည္ေတာ္ စစ္တိုင္းဌာနခ်ဳပ္ဆိုၿပီး စစ္ေရးအရလည္း ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံမွာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ထူေျပာေနစဥ္မွာ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေဆာက္လုပ္ေရးေတြက အၿပီးမသတ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ၄ဝဝ စတုရန္းမိုင္ အက်ယ္အဝန္းေပၚမွာ စိတ္ရွိတိုင္းေဆာက္ေနလုိက္တာ ေဒၚလာေငြေတြလည္း သန္း အေျမာက္အမ်ား ကုန္က်ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူက အစီရင္ခံစာတခုကို အေျခခံၿပီးတြက္ျပတဲ့ေနရာမွာ ေနျပည္ေတာ္မွာရွိတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္သား ၈ဝ,ဝဝဝ ရွိတယ္ ဆိုပါစို႔။ တေယာက္ကို လုပ္ခတေန႔ ၁၅ဝဝ က်ပ္ပဲ ေပးတယ္ထား၊ တႏွစ္လံုး လုပ္အားခခ်ည္းပဲသက္သက္ ၄၃. ၈ ဘီလီယံက်ပ္ (အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႔ ၃၂ သန္းေက်ာ္) က်တယ္ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ က်န္တဲ့ေဆာက္လုပ္ေရး စက္ကိရိယာ၊ ပစၥည္းတန္ဖိုးေတြ မပါေသးပါဘူး။ ဒီေငြေတြက ေငြေၾကးရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝဖို႔ ျဖစ္လာၿပီး ဗဟိုဘဏ္ကေခ်းခဲ့ရပါ တယ္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္မွာ အစိုးရက ဗဟိုဘဏ္က ေခ်းေငြ ေဒၚလာ ၉၆ဝ သန္းပဲ ရွိေနရာက၊ (Economic Intelligence Unit) ရဲ႔ အဆိုအရ ၂ဝဝ၅-ဝ၆ မွာ ေဒၚလာသန္း ၁၇ဝဝ (ႏွစ္ဆေက်ာ္) တိုးမ်ားလာတယ္လို႔ ေဖာ္ ျပပါတယ္။ အခုတည္ေဆာက္မႈေတြက ၿပီးဆံုးဖို႔လမ္းလည္း မျမင္ေသးပါဘူး။ ၿမိဳ႔ေတာ္ေတြ ေျပာင္းေရႊ႔တဲ့ကိစၥ ကို အထူးျပဳေလ့လာထားသူ ကေနဒါ တိုရြန္တို တကၠသိုလ္က ပညာရွင္ အက္ဒ္ ေရွာ့ဇ္ (Ed Schatz) ရဲ႔ ေလ့လာ ခ်က္ကုိ သူက ကိုးကားေဖာ္ျပရာမွာေတာ့ ဘရာဇီးႏိုင္ငံမွာ ၿမိဳ႔ေတာ္ကို ရိုင္ယိုဒီ ဂ်နီးရိုးကေန ဘရာ ဆီးလီးယားကို ေျပာင္းတာ ၄၁ လၾကာခဲ့တယ္။ အစီအစဥ္ေတြ ေသခ်ာခ်တာေတာင္ ကုန္တိုက္ေတြက ေနာင္ ၁၁-ႏွစ္အၾကာမွ ဖြင့္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ကရာခ်ိကေန အစၥလမ္မာဘတ္ကို ၿမိဳ႔ေတာ္ ေျပာင္းရာမွာ ၁၉၆၇ ခုကေန၊ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ေတြအထိ ၾကာခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကာဇက္စတန္ ႏိုင္ငံမွာလည္း ၿမိဳ႔ေတာ္ကို အယ္လ္မာတီကေန၊ အက္စ္တာနာကို ေျပာင္းရာမွာ ကုန္က်ေငြ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၄ဝဝ လ်ာထားခဲ့ေပမယ့္၊ ကုန္က်ေငြက ပိုမ်ားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရေငြသံုးစြဲမႈက ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိေတာ့ ဘယ္ေလာက္ကုန္က်တယ္ဆိုတာ ေသခ်ာ မသိႏိုင္ၾကပါဘူး။
အခု ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြက အက်ဳိးအျမတ္ျဖစ္ေနၾကတာကေတာ့ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေအးရွားေဝါ၊ ထူးထေရးဒင္း၊ ေအဒင္ ဂရုပ္၊ မက္စ္ ျမန္မာနဲ႔ ေရႊသံလြင္အုပ္စုေတြက ကန္ထရိုက္ ရၾကပါတယ္။ အစိုးရက ကုမၸဏီေတြကို ပိုက္ဆံမရွင္းႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ေပၚထြက္လာ ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က လုပ္ပိုင္ခြင့္ပါမစ္တခုခုကို ခ်ေပးၿပီး ေခ်လိုက္တာမ်ဳိးလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ အခု လို ေဆာက္လုပ္ေရးေတြ၊ လုပ္ငန္းႀကီးေတြ ေရာက္လာေတာ့ ေဒသခံၿမိဳ႔လူထုတခ်ဳိ႔ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းေကာင္း လာတာေတာ့ အေကာင္းေျပာစရာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို တႏိုင္ငံ လံုးက ေက်ာကုန္းခံေနၾကရတာပါ။ ေနာက္တပတ္မွာေတာ့ ၿမိဳ႔ျပဒီဇိုင္းဆင္ထားပံု၊ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္ရဲ႔ လကၡဏာ ခ်င္းရာေတြကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ အားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။
က်န္းမာဖို႔ဆိုတာ
က်န္းမာဖို႔ဆိုတာ ..........
ရာသီဥတုရယ္၊ အစားအေသာက္ရယ္၊ စိတ္ခ်မ္းသာျခင္းကို ျဖစ္ေစမယ့္ ပုဂၢိဳလ္ (သို႔မဟုတ္) စိတ္အေႏွာက္ အယွက္မေပးမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ရယ္၊ ေနရာထိုင္ခင္းရယ္ေတြဟာ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြပါ။
မတဲ့စာ
အားနာစာ
ႏွေျမာစာေတြ ေရွာင္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ႏိုင္ရင္ က်န္းမာဖို႔ ေရာဂါမတိုးေစဖို႔ သိပ္မပူရေတာ့ဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။ မိမိနဲ႔မတဲ့ေသာ အစားအစား ေရွာင္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ပါ။
အားနာၿပီး စားရမည့္အစားအစာေရွာင္ပါ။
ထားေတာ့လည္းမေကာင္းေတာ့တဲ့ ႏွေျမာလြန္းတဲ့စိတ္နဲ႔ စားမည့္အစားအစာလည္းေရွာင္ပါ။ ဒါဆိုရင္ အစား နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္စရာမရွိေတာ့ပါဘူး။
ရာသီဥတုနဲ႔အဆင္ေျပေအာင္ ေနတတ္ရင္လည္း က်န္းမာဖို႔ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ပါ။ တခ်ဳိ႕က ရာသီ ဥတုနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး ေနက်ေတာ့ ေနမေကာင္း ထိုင္မေကာင္းျဖစ္လာေရာ။ ပူတဲ့ရာသီမွာ မပူေအာင္ ေနတတ္ၾက တယ္ေလ။ သူသူကိုယ္ကိုပါပဲ။
အဲယားကြန္းတတ္ႏိုင္တဲ့သူက မပူေအာင္ ကာကြယ္ၾကတယ္။ အျမဲ တမ္းေနႏိုင္ရင္ေတာ့မဆိုးပါဘူး။ အပူထဲ ထြက္လိုက္ အေအးခန္းထဲ ျပန္ဝင္လိုက္နဲ႔ ၾကာေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲက အပူေတြက အရင္ဆုံး မ်က္လုံးကို ထိ ခိုက္ေရာ။ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီးမွာ ေတြ႔ရတာက ခုေနာက္ပိုင္း အေတာ္အမ်ားမ်ား တတ္ႏိုင္တဲ့ကေလးေလး ေတြ မ်က္မွန္ေလး တဝင္းဝင္းနဲ႔။ ေက်ာင္းစာေတြလုပ္ရတာလည္း ပါတာေပါ့ေလ။ မိဘေတြက ရာသီဥတုနဲ႔ အလိုက္အထိုက္မေနတတ္ေတာ့ ဘာမွမသိေသးတဲ့ ကေလးေလးေတြမွာ သနားစရာပါ။
ကိုယ္ေရာက္ေနတဲ့ အရပ္ေဒသမွာ ရာသီဥတုနဲ႔ အတိုက္အခံမလုပ္မိပါေစနဲ႔။ ဒါဆို ေနေကာင္းၿပီ က်န္းမာၿပီ လို႔ တစိပ္တေဒသ အားျဖင့္ မွတ္ယူထားပါ။
ရြာက ဦးကုလားဆိုတဲ့အဖိုးၾကီးရဲ႕ က်န္းမာေရးလမ္းညႊန္ခ်က္က ဒီလိုပါ။ သူက ေႏြရာသီဆိုရင္ ေစာင္ပါးပါး ကို ေခါင္းျခံဳၿပီး ေန႔လည္ေန႔ခင္း တေရးတေမာအိပ္ေလ့ရွိတယ္။ အိပ္ရာက ႏိုးၿပီဆိုရင္ ေရေႏြးပူပူကို မႈတ္ ေသာက္ေနေတာ့တာပါ။ တရုပ္ၾကီးတစ္ေယာက္ေျပာသလို နီတို႔ ဗမာေတြ ေရေႏြးပူပူေသာက္ၿပီး ဒီေန႔ အုိက္ ျပဳတ္ျပဳတ္ၾကီးနဲ႔ မိုးရြာမလားမသိဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ ေႏြရာသီ ေရေႏြးေသာက္မွေတာ့ ဟင္း..........။
သူက က်ေနာ္တို႔ငယ္ငယ္က အေပ်ာ္အပ်က္ ေအာ္ေအာ္ေနတဲ့စကားေလးကို ေျပာျပတယ္။
အိုက္ရင္ ေစာင္ျခဳံ မီးကိုလႈံ။
ခ်မ္းရင္ ေရခ်ဳိး ႏွင္းေတာတိုး။
ေမာရင္ ေတာင္တက္ ေက်ာက္ခဲရြက္ ဆိုတာေလး သိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။
အိုက္ရင္ ေစာင္ျခဳံ မီးကိုလႈံ။
ဒါဟာနယ္နယ္ရရစကားမဟုတ္ဘူးတဲ့။ က်န္းမာေအာင္ ေနတတ္ဖို႔ လမ္းညႊန္တဲ့။ ခႏၶာကိုယ္ အျပင္မွာပူေန ရင္ အတြင္းမွာ ေအးေနတယ္တဲ့။ အျပင္မွာပူေနရင္ ေခၽြးစုိ႔ေအာင္ ေနတတ္ရတယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲက အေအး ဓါတ္ကို ေရေႏြးပူနဲ႔လွမ္းလွမ္းစရတယ္၊ ဒါမွ ေခြ်းစို႔ၿပီး ေနလို႔လည္းေကာင္းတာ။
ခ်မ္းရင္ ေရခ်ဳိး ႏွင္းေတာတိုး။
ရာသီဥတုက ေအးေနရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕အျပင္မွာ ေအးေနၿပီး အတြင္းထဲမွာ ပူေနတယ္။ ခ်မ္းလို႔ ေရမခ်ဳိးရင္ ၾကာေတာ့ ေရေအးေအးေလးထိလိုက္ရင္ ဟပ္ခ်ဳိး ဟပ္ခ်ဳိးနဲ႔ ျဖစ္လာလိမ္မယ္တဲ့။ ခ်မ္းလို႔ ေရခ်ဳိးတဲ့အခါ ခႏၶာ ကိုယ္ေအာက္ပိုင္းကေန ေရေလးနဲ႔ပြတ္ေပး။ အဲ့ဒီကေန အထက္ပိုင္းကို တျဖည္းျဖည္းပြတ္ေပးလိုက္ရင္ ေႏြး လာလိမ့္မယ္။ အေငြ႕ေတြထြက္လာလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္လာရင္ ခ်ိဳးေပေတာ့။ ေဆာင္းတြင္းမွာ ေရေအး ေသာက္။ အထဲကအပူကို ေရေအးနဲ႔ ေတြ႕ထိေပးေတာ့ ဓါတ္က မွ်တသြားေတာ့ ေနလို႔ထိုင္လို႔ေကာင္းသြား တာပဲတဲ့။
ေမာရင္ ေတာင္တက္ ေက်ာက္ခဲရြက္။
ဘာေလးလုပ္လုိက္ လုပ္လိုက္ရင္ အေမာျမန္ေနရင္ ေမာတာေႏွးသြားေအာင္ လမ္းမ်ားမ်ားေလွ်ာက္၊ ေတာင္တက္ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားမ်ားလုပ္ေပးဖို႔ ေျပာတာတဲ့။ အေမာျမန္တာကို ျမန္ေနတဲ့အတိုင္း ထားထား ရင္ ၾကာေတာ့ ေရာဂါရလာေရာ။ နာတာရွည္ျဖစ္လာေရာတဲ့။ ဒါေတြဟာ က်ေနာ္ လိုက္နာက်င့္သုံးေနတဲ့ က်န္းမာေရးလမ္းညႊန္မ်ားပါ။ သိပၸံနည္းက်မွ ဆိုရင္ေတာ့ စိစစ္၍ က်င့္သုံးၾကပါကုန္။
ဆက္လက္ေရးပါအုံးမယ္။
Complete Freedom For Woman In Islam
It can be understood if several muslimah has that kind of opinion. that is because in this time Islam is queer even for the its follower. It is intended to be made by Islam enemies so that Islam people hate or at least feel doubtful on Islam. If they can realize all those things, it will be easy for them to destroy Islam.
If we doesnt recognize on something, we will not know about the real of it. So, as an intelligent muslimah, we have to understand the deep inside of it. We have already borned as moslem, so it is an obligation for us to be better than muallaf. Muallaf are usually good in explaining the reason why the entering Islam, and be a moslem. The fact has shown that many woman is decide choose Islam as their ways of live.
…The incessant of gender equivalence has made woman is feel afraid and hesitant towards Islam. Because of that, there is a conclusion that Islam gives no freedom for woman…
Understanding Islam is should be done early. Unfortunately, the destruction of conviction (akidah) is also done at first by such small institution named family. As a result, it is not strange for moslem to feel strange and odd about Islam. The incessant of gender equivalence has made woman is feel afraid and hesitant towards Islam. Because of that, there is a conclusion that Islam gives no freedom for woman. How horrible it is.
When muslimah want to open their hearts, and see the facts or make a reflection about that, it will be so much easy to refuse such kind of opinion . All rules in Islam are congruent to human need. there is no rules of Islam even a little bit one that can bring us to the bad aspect of live. If there are any differences at one or several law, it still for human's good. We have to remember, that the one who make this rule is Allah, the great creator of the world. it is important for Allah to botch and humiliate us.
Intelligent woman certainly will not just keep silent in facing that fact. if Islam is pionted on something unfair, our common sense will come up with a question, is that true?. She will try to look for answers to question as well as she can. Not even just make any accusation based on narrow fact, such as for example a wife that is being tortured. Occasionally, his husband is moslem, but at the conclusion Islam is accused unfair towards the wife and treat the husband in special. This kind of opinion is definitely wrong.
Don't make fact as the basic thing to look for truth. Find the accurate one up to to the source, Al quran and Hadits. Examine carefully the both interpretations that are true and believable, because in this time there are lots of liberal group that interprets the verse in careless.be careful with that.
… Woman has to study any subjects as much as man do. Islam does not distinguish between man or woman in the obligation of learning Islam…
The truth can not come up to someone without its efforts. woman has to study any subjects as much as man do. Islam does not distinguish between man or woman in the obligation of learning Islam. The result is determined by our self. do we as woman feel hopeless and doing nothing to be more intelligence or attempt to get it as well as we can? the answer is all yours.
Wrong opinion about woman in Islam can be aversed by the its follower especially woman or muslimah. When do you are previously belong the group that consider Islam is unfair, with your wide knowledge, you will know that all those thing are definitely wrong. And when you previously do not belong this group, you can continue your idea to your friends and your environment. Is the prophet ever uttered on us that we should tell anyone even just about a verse?
Start from this day, voice and refuse the opinion that Islam's rule is unfair for the woman. We can realize all those things trough proselytizing. We have to do it in words and deeds. keep up your spirit! [riafariana/voa-Islam. com]
"တိုင္းရင္းသား၊ ႏုိင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္"
- ဘယ္က လာခဲ့ၾကသလဲ …… ?
- ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ ……… ?
- ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ ….… ?
- ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ ……… ?
ယေန႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား၊ ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္ သာသနာ၀င္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေ႐ွးဦးစြာတင္ျပခ်င္တာေတာ့ …….. အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ အဓိက လမ္းညႊန္တရားျဖစ္တဲ့
က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္(စူရဟ္-၇၊ အာယသ္ေတာ္-၁၀၁)မွာ ….
“အတိတ္ကျဖစ္ရပ္မ်ားကုိ ေရလည္ေအာင္ ေျပာၾကသူတုိ႔ စဥ္းစားသုံးသပ္ႏိုင္ျခင္းငွာ”လုိ႔ လမ္းညႊန္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ မူထားတာ ႐ွိပါတယ္။
ဒီဗ်ာဒိတ္ေတာ္အရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အတိတ္ကျဖစ္ရပ္မ်ား၊ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကုိ ေလ့လာကာ စဥ္းစား၊ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီး မိမိတုိ႔ဘ၀လမ္း မွန္ကန္တုိးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ တာ၀န္တစ္ရပ္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာမွာေတြဟာ ဒီလမ္းညႊန္မႈကုိ နာခံတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကုရ္အာန္ကေပးတဲ့ တာ၀န္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဗ်ာဒိတ္ေတာ္အရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ေလ့လာစဥ္းစားသုံးသပ္ရန္ တာ၀န္ရွိေနတဲ့ အတိတ္ျဖစ္ရပ္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအနက္က ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ႐ွိေနၾကတဲဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ သက္၀င္ယုံၾကည္သူတုိ႔အေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။
ဒီကေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ‘အစၥလာမ္’သာသနာ သက္၀င္ယုံၾကည္ကုိးကြယ္သည့္ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးတစ္ရပ္႐ွိေန ပါတယ္။ လူဦးေရအားျဖင့္ မနည္းလွပါဘူး။ ဒီလူ႔အစုအေ၀းႀကီးဟာ ……
(၁) ဘယ္က လာခဲ့ၾကသလဲ …… ?
(၂) ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ ……… ?
(၃) ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ ….… ?
(၄) ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ ……… ? …………….. ဆုိတာကုိ သိ႐ွိိဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္မ်ားကုိ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုခ်င္း အလိုက္ အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ တင္ျပပါမယ္။
(၁) ဘယ္က လာခဲ့ၾကသလဲ
လူ႔အစုအေ၀းႀကီး(၃)ရပ္
ျမန္မာႏိုင္ငံရယ္လုိ႔ တိတိက်က်ျဖစ္တည္ေပၚေပါက္မလာခင္က ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံတည္႐ွိတဲ့ကုန္းေျမေနရာေဒသ ဧရိာယာအတြင္းသုိိ႔ တိဘက္ကုန္းေျမျမင့္မွ -
(၁) မြန္ခမာအုပ္စု
(၂) တိဘက္ျမန္မာအုပ္စု
(၃) ထုိင္းတ႐ုတ္အုပ္စု …… ဆုိတဲ့
အုပ္စုႀကီး ၃-ရပ္ ၀င္ေရာက္အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ သမုိင္းပညာ႐ွင္ႀကီးမ်ားက ဆုိၾကပါတယ္။
ဒီအုပ္စုႀကီး(၃)ရပ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းက၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး တျဖည္းျဖည္းေတာင္ဘက္ကုိ ေ႔႐ႊလ်ားေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပထမ၀င္လာၾကတဲ့အုပ္စုက ေနာက္၀င္လာတဲ့အုပ္စုကုိ ေနရာေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလုိ၀င္လာၾကတဲ့အုပ္စုေတြဟာ လူ႔သဘာ၀အရ အျပန္အလွန္ေသြးေႏွာၾကရာမွ လူမ်ဳိးစုမ်ားျဖစ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီကေန႔ ‘ဗမာ’လူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္႐ွိေနၾကတဲ့ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးကုိပင္ ….
(၁) သက္(ခ်င္း)၊ (၂) ရခိုင္၊ (၃) ထား၀ယ္၊ (၄) ဗရဲေတာင္သူ၊ (၅) ေပ်ာ့၊ (၆) ပ်ဴ၊ (၇) ကမ္းယံ … စသည့္ လူမ်ဳိး(၇)မ်ဳိး ေပါင္းစပ္ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လုိ႔ဆုိေၾကာင္း လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္(၇၀)ေက်ာ္က ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာ ေတြ႕႐ွိရပါတယ္။
“သက္ ႏွင့္ ရခိုင္
ႏိႈိင္းၿပိဳင္ ထား၀ယ္
ဗရဲေတာင္သူ
ေပ်ာ့၊ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ
ခုႏွစ္တန္
ျမန္မာဟူ၍မွတ္” …… လုိ႔ ‘ကဗ်တၱစႏၵီက်မ္း’ မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီကဗ်ာကုိပဲ ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီက ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ ‘အေပါင္းအသင္းေရာင္းရင္းတုိ႔၏ေက်ာ္ရင္’ဆုိတဲ့စာအုပ္မွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
အစၥလာမ္သာသနာသက္၀င္ယုံၾကည္သူမ်ား၀င္ေရာက္လာၾကျခင္း
၁၇-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အာရဗ္ေတြ ပါ႐ွင္းေတြႏွင့္ အိႏၵိယအႏြယ္၀င္ေတြဟာ ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ တ႐ုတ္ျပည္ အထိ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းျဖင့္ ျဖတ္သန္းသြားလာၾကရမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ မုတၱမ၊ သထုံ၊ ပုသိမ္ဆိပ္ကမ္းတုိ႔မွာ ဆိုက္ကပ္စခန္းခ်ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ သမုိင္းမွာေတြ႕ရပါတယ္။
ထူးျခားမႈမ်ား
ျဖတ္သန္းသြားလာၾကတဲ့ အာရဗ္သေဘၤာေတြထဲက သေဘၤာတစ္စင္းဟာ ရခိုင္ျပည္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီးမွာ ပ်က္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသေဘာၤာႏွင့္ပါလာတဲ့ အာရဗ္ေတြ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း(ရမၼာ၀တီ)မွာ အတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း(၁၈၉၇) ခုႏွစ္ထုတ္ ‘ၿဗိတိသွ်-ဘားမားေဂဇက္’မွာ ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ ဆရာခ်ယ္ေရး ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႔၏ ေ႐ွးေဟာင္းအတၳဳပၸတၱိ’ စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
‘၁၃-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာပဲ ပါ႐ွင္းလူမ်ဳိးတုိ႔က ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပိုက္ၾကၿပီး ၁၂-ႏွစ္တိုင္၊ မင္းသုံးဆက္မင္းလုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကတယ္’ … လုိ႔ ‘ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း’ အတြဲ(၆)၊ စာမ်က္ႏွာ(၃၅၀)၊ ‘ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပုသိမ္ေက်ာင္းသားမ်ား မဂၢဇင္း’ (၁၉၅၅-၅၆)၊ စာမ်က္ႏွာ(၅)ႏွင့္ စာေရးဆရာႀကီး ဘႀကီးဦးမာဃေရး ‘ပုသိမ္ရာဇ၀င္’တုိ႔မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ပုဂံေခတ္အတြင္း နရသီဟပေတ့မင္း(၁၂၅၄-၁၂၈၇)လက္ထက္ တ႐ုတ္တုိ႔ႏွင့္စစ္ျဖစ္ၾကရာ ဗုိလ္မွဴးနဇရြတ္ဒင္ အုပ္ခ်ဳပ္ရတဲ့ တာရ္တာရ္စစ္သည္မ်ားဟာ ေကာင္းစင္ၿမိဳ႕(ယခု ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕)ကုိ သိမ္းပိုက္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ဦးၾကည္(ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူး)ေရး ‘ျမန္မာရာဇ၀င္မွ သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာ’ စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၂-၈၃)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ (တာရ္တာရ္တုိ႔ဟာ တူရကီႏြယ္၀င္မ်ာားျဖစ္ၾကပါတယ္္။)
၁၄-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အာရဗ္ကုန္သည္မ်ားက ၿမိတ္ၿမိဳ႕ကုိိ အသုံးခ်ရာမွ (ယခု-ေနာက္လယ္ရပ္)လုိ႔ေခၚတဲ့ ေနရာမွာ အေျခတက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး Into Hidden Burma စာအုပ္ ဦးခင္ေမာင္ႀကီး ဘာသာျပန္ စာမ်က္ႏွာ(၂၁၁)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၇-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေညာင္းရမ္းေခတ္တြင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၈)လက္ထက္၌ ငဇင္ကာႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားၿပီး သေဘၤာ(၄)စီးပါ အိႏၵိယစစ္သား(၃၀၀၀)ေက်ာ္ဖမ္းဆီးရမိရာ မြတ္စလင္မ္မ်ားပါ၀င္ခဲ့တယ္လုိ႔ ‘မွန္နန္းရာဇ၀င္’ တတိယအတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၁၇၂)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အိႏၵိယျပည္မွ ရခိုင္ျပည္သုိ႔ ၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားတြင္ မ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ား ပါခဲ့ေၾကာင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္က်င္းပတဲ့ အာ႐ွသမုိင္းဆိုင္ရာကြန္ဂရက္တြင္ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ တင္သြင္းတဲ့ Coming of Islam to Burma Down စာတမ္း စာမ်က္ႏွာ(၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အေလာင္းမင္းတရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ်(၁၇၅၃-၁၇၆၀)လက္ထက္တြင္ ဟိုင္းႀကီးကၽြန္းကုိ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာေအာင္ျမင္သျဖင့္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ခဲ့သည့္ သုံ႔ပန္းမ်ားတြင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ ပထမတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၄၄)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မ်ားအတြင္း ကသည္းတုိ႔ႏွင့္အႀကိမ္ႀကိိမ္စစ္ျဖစ္ပြားရာမွာလည္း ဖမ္းဆီးရမိတဲ့ သုံ႔ပန္းမ်ား၊ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံသူမ်ား ေလးေသာင္းေက်ာ္ထဲမွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားပါ၀င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ကသည္းျပည္တြင္ အစၥလာမ္သာသနာထြန္းကားေနသည္မွာ ၁၂-ရာစုႏွစ္မ်ားကပင္ျဖစ္သည္ဟု ဟာေဗးေရးတဲ့ ‘ျမန္မာရာဇ၀င္’မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီသမုိင္းေၾကာင္းေတြကုိ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ၀င္လာၾကတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူ႔အစုအေ၀းဟာ - (၁) အာရဗ္လူမ်ဳိးမ်ား၊ (၂) ပါ႐ွင္းလူမ်ဳိးမ်ား၊ (၃) မဂုိမင္းဆက္ႏြယ္မ်ား၊ (၄) တ႐ုတ္ျပည္မွ တာရ္တာရ္ ေခၚ တူရကီႏြယ္မ်ား၊ (၅) ကသည္းမြတ္စလင္မ္မ်ားႏွင့္ (၆) အိႏၵိယသားမြတ္စလင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ (ပန္းေသးႏွင့္ ပသွ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္း မပါေသးပါ။)
မူလကပင္ ေနထိုင္ၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသားမ်ားထဲကလည္း အစၥလာမ္သာသနာကုိ ကူးေျပာင္းကုိးကြယ္လာၾကတာေတြ လည္း ႐ွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိေရာက္႐ွိိျဖစ္တည္လာၾကတဲ့သူေတြဟာ လူ႔သဘာ၀အရ အခ်င္းခ်င္း အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္း၊ ဘာသာတူမႈ ေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္း၊ မူလေနရင္း တိုင္းရင္းသူ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ဒီကေန႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ႐ွိၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ ကုိးကြယ္သူ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးျဖစ္ေပၚလာတာပါ။
“အရင္က႐ွိခဲ့တဲ့သူတုိ႔ကုိ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္သည္ ေနရာေပးခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ အုပ္စုတစ္စုကုိ ဖန္ဆင္းခဲ့သည္”လုိ႔ ကုရ္အာန္(၆း၆)မွာ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ျပဳထားပါတယ္။
အေၾကာင္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ေရာက္႐ွိလာၾကေပမယ့္ ေရၾကည္ရာျမတ္ႏုရာတုိ႔မွာ မိမိတုိ႔ဆႏၵအရ ေနထိုင္အသက္ေမြးခဲ့ၾက ပါတယ္။
“ဘယ္ကလာၾကသလဲ” ေခါင္းစဥ္ကုိ တင္ျပျခင္းအက်ဥ္းပါ။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၂) ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္ကုိ တင္ျပပါမယ္။
ဘယ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမဆုိ ေျမနဲ႔မတြဲမိသမွ် တည္ၿငိမ္တယ္လုိ႔ မဆုိႏိုင္ပါဘူး။ ဘယ္ေခတ္ကစၿပီး ေျမႏွင့္တြဲလာသလဲ ဆုိရင္ ေညာင္ရမ္းခတ္၊ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းလက္ထက္(၁၆၁၂-၁၆၂၈)ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ငဇင္ကာႏွင့္စစ္ျဖစ္ရာ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္လာတဲ့ မြတ္စလင္မ္တုိ႔ကုိ အင္း၀ၿမိဳ႕ရဲ႕ေျမာက္ဘက္ ျမစ္သာၿမိဳ႕မွာ လုပ္ေျမေနေျမေပးၿပီး အတည္တက် ေနထိုင္ေစခဲ့တယ္္။ မင္းမႈထမ္းေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘မွန္နန္းရာဇ၀င္’ တတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၇)မွာ ေတြ႕႐ွိရပါတယ္။ ဒါဟာ ပထမအႀကိမ္ ေနရာခ်ထားေပးျခင္းပါ။ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း(၃၇၀)ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ မ်ဳိးဆက္တစ္ရပ္ကုိ သက္တမ္း(၇၀) ထားတြက္ရင္ မ်ဳိးဆက္(၅)ဆက္္ေက်ာ္႐ွိပါၿပီ။ သိပၸံနည္းအရ မ်ဳိးဆက္သုံးဆက္မွာ မူလဗီဇေသြး မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ဆုိတာ ေလ့လာရဖူးပါတယ္။ (ယေန႔အမ်ားလက္ခံထားေသာ မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္၏ သက္တန္းမွာ ၂၅ႏွစ္ ျဖစ္သျဖင့္ ႏွစ္၃၇၀ကုိ မ်ိဳးဆက္ ၁၅ဆက္ နီးပါးဟု တြက္ခ်က္ႏိုင္ပါသည္။)
ယေန႔တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ဟာ လူမ်ဳိးစုံေရာေႏွာရာမွ တုိးပြားလာၾကသူမ်ားပါ။ ေညာင္ရမ္းေခတ္ အတြင္းမွာပဲ သာလြန္မင္းတရားႀကီး(၁၆၂၈-၁၆၄၆)လက္ထက္မွာ အတည္တက် လုပ္ေျမေနေျမေပးၿပီး ေနထိုင္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ဦးဘသန္းေရး ‘ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၇၀)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါ - ဒုတိယအႀကိမ္ ေနရာခ်ထားေပးျခင္းပါ။ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း(၃၇၀)ေက်ာ္ပါပဲ။
ေညာင္ရမ္းေခတ္မွ အင္း၀ေခတ္ျဖစ္လာတဲ့အခါ စေနမင္းတရားႀကီး(၁၆၉၈ - ၁၇၁၄)ေခတ္မွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ကုိ … (၁) ေတာင္ငူ၊ (၂) ရမည္းသင္း၊ (၃) ေညာင္ရမ္း၊ (၄) ယင္းေတာ္ (၅) မိတၳီလာ၊ (၆) ပင္းတလဲ၊ (၇) တဘက္ဆြဲ၊ (၈) ေဘာဓိ၊ (၉) စည္သာ၊ (၁၀) စည္ပုတၱရာ၊ (၁၁) ေျမထူး၊ (၁၂) ဒီပဲယင္းၿမိိဳ႕ …. စသည့္ ၁၂-ၿမိဳ႕မွာ ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း (၁၈၀၁)ခုႏွစ္ အမရပူရဘုရင္ ပိိဋကတ္တိုက္ေတာ္မွ ေက်ာက္တစ္လုံးဗုိလ္ ကူးယူခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္း႐ွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ‘အာ႐ွသမိုင္းကြန္ဂရက္’မွာ တင္သြင္းတဲ့ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ရဲ႕ စာတမ္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဟာလဲ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္(၃၀၀)ေက်ာ္႐ွိခဲ့ပါၿပီ။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးေရာက္လာခဲ့အခါ အေလာင္းမင္း တရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ်လက္ထက္(၁၇၅၃-၁၇၆၀)အတြင္းမွာ သန္လ်င္ကုိခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာမွ ရ႐ွိလာတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ ကသည္းျပည္ တုိက္ခိုက္ရာမွ ရ႐ွိသူ၊ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံၾကသူ ကသည္းမြတ္စလင္မ္ တုိ႔ကုိ ႐ွိရင္းစြဲ မြတ္စလင္မ္အစုအေ၀းမ်ား႐ွိရာေဒသတုိ႔မွာ ခြဲျခားေနရာခ်ထားေၾကာင္း ‘ကုန္းေဘာင္ဆက္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ ပထမတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၉၈-၂၉၉)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္ခတ္အဆက္ဆက္အတြင္း ဗဒုံမင္းလုိ႔ေခၚတဲ့ ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္း(၁၈၇၁-၁၈၁၉)ေခတ္မွာ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္တုိ႔သည္ အထက္ပါေနရာေဒသတုိ႔ွမွာ အတည္တက်လည္း႐ွိေနၾကၿပီး ဘုရင့္သစၥာေတာ္ခံမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကတယ္။ ေဒသမ်ားမွာလည္း ျပန္႔က်ဲေနထိုင္ၾကတယ္။ အဲဒီလူေတြအေပၚယုံၾကည္ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာတရားအရ ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ျပႆနာတုိ႔လည္း႐ွိလာတာေၾကာင့္ ဘာသာတရားဓမၼနဲ႔ဆိုင္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္တုိ႔ကုိေပးႏိုင္ရန္ သာသနာ့ပညာ႐ွိႀကီးျဖစ္တဲ့ ‘အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိိစိုင္နီသခင္ႀကီး’ကုိ အစၥလာမ္ဓမၼသတ္မွဴးႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္တယ္လုိ႔ အမိန္႔ေတာ္ ျပန္တမ္းထုတ္ခဲ့တယ္။
“အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိိစိုင္နီတပည့္ ငေ႐ႊလူ၊ ငေ႐ႊေအးတုိ႔က အရပ္ရပ္ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားမွာေနသည့္ (ရခိုင္ျပည္အပါအ၀င္) ပသီီ ကုလားတုိ႔သည္ ဘာသာက်မ္း႐ွိသည့္အတိုင္း အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိစိုင္နီတပည့္္ ငေ႐ႊလူ၊ ငေ႐ႊေအးတုိ႔ျပသရာ နာခံၾကေစ”လုိ႔ ၁၁၆၉-ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္(၃)ရက္၊ ၁၈၇၀-ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာလ (၁၇)ရက္ေန႔မွာ နာခံေတာ္ ဘယေက်ာ္ထင္တြင္ ျပန္သည္လုိ႔ ‘ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီး၏ ရာဇသတ္ႀကီး’စာအုပ္ အတြဲ-၄၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၇၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါဟာ ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္မွ ၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး ဘုရင္အဆက္ဆက္ အတည္တက်ေနထိုင္လာၾကတဲ့ လူ႔အစုအေ၀းရဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာကုိးကြယ္မႈကုိ ဘုရင္က အသိအမွတ္ျပဳလိုက္တာပါ။
ဘုိးေတာ္ဦး၀ုိင္းေခတ္မွာ စာဆုိေတာ္ႀကီး ‘မုဟမၼဒ္ကာစင္မ္’လုိ႔ေခၚတဲ့ ‘ဆရာႀကီးဦးႏု’ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး အစၥလာမ္ သာသနာေရးရာတုိ႔ကုိ “သံေတာ္ဦးတင္လႊာ”အျဖစ္ေရးၿပီး ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းသုိ႔ဆက္သြင္းခဲ့သည္။ ဘုရင္က လက္ခံၾကားနာ ခဲ့တယ္။ ဒါဟာလဲ အစၥလာမ္သာသနာကုိိ ဘုရင္က အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေၾကာင္းတစ္ရပ္ပါ။
ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီး အင္း၀မွ အမရပူရသုိ႔ေျပာင္းေ႔႐ႊခဲ့ရာ ဘုရင့္အမႈထမ္းမ်ားအတြက္ အတည္တက်ေနထိုင္ရန္ ဘုံးအုိး၊ စားၾကင္၀၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ ကုိယ္ရံေတာ္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ သီးသီးသန္႔သန္႔ ရပ္ကြက္မ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္္။ ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ဗလီမ်ားေဆာက္လုပ္ရန္ ေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ယေန႔တိုင္ ထုိေဒသမ်ားမွာ မ်ဳိးဆက္မ်ားဆက္လက္ေနထိုင္လ်က္႐ွိၾကတယ္။
ကုန္းေဘာင္ဆက္ရဲ႕ (၁၀)ဆက္ေျမာက္ဘုရင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး (၁၈၅၂-၁၈၇၈)လက္ထက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ေတာ္ သစ္ တည္ရာ ၿပီးစီးေျပာင္းေ႔႐ႊရန္စီစဥ္ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ သီးသီးသန္႔သန္႔ေနထိုင္ၾကရန္ ရပ္ကြက္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ရာ …. စၾက္ာႏြယ္စဥ္ရပ္ကြက္(၈)ကြက္၊ ကုိယ္ရံေတာ္ရပ္ကြက္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ကြက္၊ ေတာင္ဘလူရပ္ကြက္၊ ဂၽြန္းတန္းရပ္ကြက္၊ စစ္ကိုင္းတန္းရပ္ကြက္၊ ကုန္း႐ုိးရပ္ကြက္၊ ၀လီခန္ရပ္ကြက္၊ ကင္းတားကုလားပ်ဳိ ရပ္ကြက္ဆုိၿပီး ရပ္ကြက္ေပါင္း(၁၆)ရပ္ကြက္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး ရပ္ကြက္တုိင္းမွာ ဗလီေဆာက္လုပ္ရန္ေျမေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ထုိစဥ္ကအဆက္အႏြယ္မ်ား ယေန႔တိုင္ အေျခတက်ေနထုိင္ၾကတယ္။
“ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ”ဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္ကုိ ယခုတင္ျပခဲ့တာ အက်ဥ္းပါ။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၃) ဘာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကသလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပပါ့မယ္။
အေနာ္ရထာဘုရင္ (၁၀၄၄-၁၀၇၇) ဘုရင္အျဖစ္ (၃၃)ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရာ နန္းစံသက္(၁၃)ႏွစ္အရမွာ မိတၳီလာကန္ ဆယ္ဖုိ႔ခဲ့တယ္။ ‘ပသီ’လက္နက္ကိုင္တပ္သားတုိ႔ ပါ၀င္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ဟံသာ၀တီဦးဘရင္ေရးတဲ့ ‘ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လယ္သမားေရးရာ’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၂၅)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေတာင္ငူေခတ္ျဖစ္တဲ့ မင္းေခါင္ေနာ္ရထာလက္ထက္ (၁၄၀၁-၁၄၁၂)အတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္ မိတၳီလာကန္ဆည္ဖု႔ိ ျပန္ရာ ‘ပသီ’လက္နက္ကိုင္တပ္သား(၁၀၀၀)၊ ေ႐ြးလက္်ာတပ္သား(၁၀၀၀)လိုက္ပါဆည္ဖုိ႔ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘ကင္း၀န္မင္းႀကီး စာေပါင္းစု’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၆)မွာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီီအခ်ိန္ကာလဟာ အတည္တက်ေနထိုင္ၾကရေသးတဲ့ ကာလမဟုတ္ေသးပါဘူး။
ကုန္ေဘာင္ေခတ္ အေလာင္းမင္းတရား ဦးေအာင္ေဇယ်(၁၇၅၃-၁၇၆၀)လက္ထက္ သန္လ်င္ကုိ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ရာ ေအာင္ျမင္သျဖင့္ တပ္မေတာ္ကုိ ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အစု(၂၅၀၀)ေက်ာ္ပါတယ္လိို႔ ဆုိတယ္။ ‘ဒါ၀တ္’ဆုိသူနဲ႔ ‘ပီးရ္မာမက္’ဆုိသူတုိ႔ကုိ ေသြးေသာက္ႀကီးမ်ားခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ကိုယ္ရံေတာ္တပ္မွာ အမႈထမ္းေစခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတယ္။ ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၁၈၅-၁၈၆)မွာ ေတြ႕ရ ပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္ဆက္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕စား ဘႀကီးေတာ္မင္း(၁၈၁၉-၁၈၃၇)ေခတ္ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶဳလဦးေဆာင္တဲ့ ရမူး-ပန္း၀ါတိုက္ပြဲမွာ ‘ခန္ဆပ္ဗုိလ္’(၀လီခန္၏ဖခင္) ပါ၀င္တဲ့ စစ္သည္ေတာ္(၂၀၀)ေက်ာ္ပါ၀င္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္’ ဒုတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၃၇၇)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး(၁၈၅၂-၁၈၇၈)ဘုရင္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ညီေတာ္ ကေနာင္မင္းသားႀကီးႏွင့္တုိိင္ပင္ႀကီး စပါးႀကိတ္စက္၊ စာပုံႏွိပ္စက္၊ ယက္ကန္းစက္၊ လႊ၀ိုင္းစက္ မဲနယ္လုပ္စက္၊ ဒဂၤါးလုပ္စက္ဆုိတဲ့ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ရာမွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အလုပ္သမားမ်ားစြာပါ၀င္ေစခဲ့တယ္။ အတတ္ပညာသင္သြားရတဲ့ ‘မာလာမြန္’ ေခၚ ‘ဦးပြင့္’ဆုိသူဟာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ျဖစ္ၿပီး ပညာသင္ျပန္လာတဲ့အခါ ဖန္ခ်က္၀န္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးခံရတယ္လုိ႔ ဦးေမာင္ေမာင္တင္ မဟာ၀ိဇၨာျပဳစုတဲ့ ပုဂံစာအုပ္တိုက္ထုတ္ ‘ျမန္မာမင္းလက္ထက္ေတာ္စာတမ္းမ်ား’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၆၆၊ ၇၂၊ ၇၇) တုိ႔မွာ ေတြ႕ရတယ္။
သီေပါမင္း(၁၈၇၈-၁၈၈၅)ခု နန္းစံႏွစ္မ်ားအတြင္း တ႐ုတ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း က်ဴးေက်ာ္ၿပီး ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းၾကလုိ႔ ျမန္မာဘုရင္ပိုင္ သေဘၤာ(၃)စင္းနဲ႔ ခုခံတိုက္ခိုက္ရာ တပ္ဗုိလ္အျဖစ္ ‘ဦးဘုိးကာ’ (ေမၿမိဳ႕၊ ဟာဂ်ီဦးသန္းညြန္႔၏ ဖခင္)က တာ၀န္ယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရတယ္။
(၁၈၈၅)ခု အဂၤလိပ္-ျမန္မာတတိယစစ္ပြဲျဖစ္ျပန္ေတာ့ မင္းလွခံတပ္က ဆီးႀကိဳတိုက္ခိုက္ခဲ့ရတဲ့စစ္ပြဲမွာ အေျမာက္ တပ္ကုိ ဦးဘုိးကာတပ္မွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ရတယ္လုိ႔ မကြယ္လြန္မီကုိယ္တုိင္ေျပာလုိ႔ သိခဲ့ရတယ္။ (၁၈၈၅)ခု အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ သိမ္းဖုိိ႔ သရက္ၿမိဳက အဂၤလိပ္တပ္ေတြခ်ီတက္လာေတာ့ ခုခံတိုက္ခိုက္မယ္လုိ႔ သီေပါဘုရင္က စစ္ေၾကညာၿပီး စစ္ေၾကာင္းႀကီး သုံးေၾကာင္း (၁) ေတာင္ငူစစ္ေၾကာင္း၊ (၂) ေအာက္ျမစ္စစ္ေၾကာင္း (၃) ဧရာ၀တီစစ္ေၾကာင္း တုိ႔က ခုခံၾကမယ္လုိ႔ အမိန္႔ေတာ္ထုတ္လုိ႔ အကၠပတ္ျမင္း၀န္ ပင္လယ္ၿမိဳ႕စား မင္းႀကီး မဟာမင္းထင္ရာဇာ (ငယ္မည္ ဦးခ်ဳံ - အစၥလာမ္သာသနာ၀င္)ကုိ ေတာင္ငူစစ္ကိုင္းဦးေဆာင္ေစခဲ့တယ္။ ကုန္းေဘာင္ဆက္ရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး တတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၇၁၂)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၈၈၅)-ခု ႏုိ၀င္ဘာလ(၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူၿပီးေခတ္ဦး နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ားေပၚ ခဲ့တယ္။ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အဘုိး ဗုိလ္မင္းေရာင္တုိ႔နဲ႔ေခတ္တူ) ပခုကၠဴ၊ မိတၳီလာ၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္တုိ႔မွာ သူပုန္ဗုိလ္ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ဗုိလ္ရာကြတ္ပါခဲ့တယ္။ ဗုိလ္ရာကြတ္ကုိဖမ္းမိေတာ့ အဂၤလိပ္ကုိ သစၥာခံရင္ ရာထူးေပးမယ္လုိ႔ ေခ်ာ့ခဲ့တာလက္မခံလုိ႔ ႀကိဳးေပးခဲ့ရာ ဘုရင္ခ်ီးျမွင့္ထားတဲ့ ကတၱီပါအကၤ် ီအစိမ္းကုိ၀တ္ၿပီး ႀကိဳးစင္တက္အသက္ေပးခဲ့တယ္။ ဆင္ျဖဴကၽြန္းေအာင္သိန္းေရး ‘နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ား’ စာအုပ္မွာေတြ႕ရတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ (၁၈၈၅)-ခု ႏုိ၀င္ဘာလ(၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူသြားၿပီး (၁၀)ႏွစ္ေက်ာ္ သူပုန္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ၿပီးမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအနယ္ထိုင္ခဲ့တယ္။
နယ္ခ်ဲ႕သမားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေခတ္
နယ္ခ်ဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားေခတ္အတြင္း (၁၉၂၀)ျပည့္ႏွစ္မွာေပၚခဲ့တဲ့ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ ေမွာက္ေရး ဦးစြာစီီစဥ္ခဲ့သူ(၁၁)ဦးမွာ ဦးဘ႐ွင္သံတြဲ(အစၥလာမ္သာသနာ၀င္)ပါခဲ့တယ္။ ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီထုတ္ ‘ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျချပသမုိင္း’ ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၂၀၀)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၉၀၆)ခုမွာ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္း(၀ိုင္အမ္ဘီေဘ)ေပၚခဲ့ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတာင္းဆုိမႈမ်ား လုပ္ၾကသလုိ (၁၉၀၉)ခုႏွစ္မွာ ‘ဘားမ်ားမြတ္စလင္မ္ ဆုိဆိုက္ယီတီ’အဖြဲ႕ေခၚခဲ့ၿပီး ၀ိုင္အမ္ဘီေအလုပ္သလုိ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ (၁၉၂၀)ျပည့္ႏွစ္ သပိတ္ႀကီးကုိ အေျခခံၿပီးေပၚေပါက္လာတဲ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ားဖြင့္ၾကရာ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ‘ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္’က ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္တဲ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေပၚခဲ့တယ္။
(၁၉၃၀)ျပည့္ႏွစ္ ဆရာစံေခါင္းေဆာင္တဲ့ လယ္သမားသူပုန္ႀကီးေပၚခဲ့ရာ အဆင့္ျမင့္တပ္သားႀကီးအျဖစ္ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ ‘ဦးဒူးဒူး’ဆုိသူပါခဲ့ၿပီး ဆရာစံသူပုန္ဌာနခ်ဳပ္ အလံေတာင္အနီး႐ွိ၀ံကိုက္ရြာ(ဥကၠံၿမိဳ႕ေျမာက္ဘက္၊ သူပုန္ဌာနခ်ဳပ္ရဲ႕ အေ႔႐ွဘက္မွာ႐ွိတယ္။ အိမ္ေျခ(၁၈၀)႐ွိၿပီး ဗလီႏွစ္လုံး႐ွိတယ္။ ႐ြာလုံးကၽြတ္အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကတယ္။) ရြာသားလယ္သမားအမ်ားစု ဆရာစံသူပုန္မွာပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ (ႀကိဳးက်ကၽြန္းျပန္ ဦးဘုိးျဖဴျပဳစုခဲ့တဲ့ ‘ၿဗိတိသွ် အစိုးရအား ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ေတာ္လွန္ခဲ့စဥ္က’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၁၊ ၄၆၊ ၄၇)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၉၃၀)ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း တုိ႔ဗမာအစည္း႐ုံး (သခင္လူငယ္အဖြဲ႕)ေပၚခဲ့တယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတုိက္ပြဲ ျမင့္တက္ခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္မ်ား သခင္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတာ႐ွိတယ္။ ေရနံေျမအလုပ္သမား သပိတ္ႀကီးေပၚလာေတာ့ ဘ၀တူအလုပ္သမားမ်ားနဲ႔အတူ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ အလုပ္သမားမ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေသာ္ေရး ‘အိႏၵိယျမန္မာဆက္ဆံေရးမွတ္တမ္း’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၁၂၇)။
(၁၉၃၈)ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္ႏုိးၾကားေရးအဖြဲ႕’ေပၚခဲ့တယ္။ ‘တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး’ ေၾကြးေၾကာ္သံ ‘ဗမာျပည္ - တုိ႔ျပည္၊ ဗမာစာ - တုိ႔စာ၊ ဗမာစကား - တုိ႔စကား’ဆုိတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံကုိ ထပ္တူလက္ခံၿပီး တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးနဲ႔လက္တြဲၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။
(၁၉၃၆-၁၉၃၈)ခုႏွစ္မ်ားမွာ သပိတ္ေမွာက္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္တုိက္ပြဲႀကီးမွာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္၀င္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။
(၁၉၄၂-၄၅)ကေတာ့ ဂ်ပန္ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္း ဗမာ့လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္(ဘီအိုင္ေအ)မွ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္(ဘီဒီေအ) ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္တုိ႔ပါ၀င္စစ္မႈထမ္းၾက တယ္။ (ဘီဒီေအ)တပ္မေတာ္ထဲက စည္းကမ္း႐ွိိသူတုိ႔ကုိ ဗုိိလ္သင္တန္းတက္ခြင့္ျပဳခဲ့လုိ႔ တက္ခဲ့ၾကၿပီး ၃-လိုင္းတစ္ပြင့္ဗိုလ္ ျဖစ္ခဲ့ၾကသူတုိ႔လည္း ႐ွိခဲ့ၾကတယ္။
ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္းမွာပဲ အာ႐ွလူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံးေပၚလာေတာ့ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ရာေထာင္မက ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။
ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ကဦးေဆာင္ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၾကရာမွာ တပ္မေတာ္သားတုိ႔က စစ္ေရးတာ၀န္ ယူခဲ့ၾကသလုိ အာ႐ွလူငယ္အဖြဲ႕၀င္ထဲက လက္ေရြးစင္လူငယ္ေတြကုိ မဟာမိတ္တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးတုိ႔ကုိ တာ၀န္ေပးခဲ့လု႔ိ တစ္ခ်ဳိ႕ အေမရိကန္တပ္(၀မ္းအုိ၀မ္း)နဲ႔ ဆက္ခဲ့ၾကၿပီး ေလထီးဆင္းခဲ့ၾကသူတုိ႔႐ွိခဲ့ၾကတယ္။ မဟာမိတ္ အဂၤလိပ္တပ္ဦးနဲ႔ဆက္သြယ္ရသူတုိ႔လည္း႐ွိခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္တပ္သားတုိ႔ရဲ႕ အႏၱရာယ္ၾကားမွာ သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္း မဟာမိတ္ တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ခဲ့ၾကတာလလဲ အမ်ားပင္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးမွာ အသက္ေပးသြားၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္တုိ႔ ရာဂဏန္းမကပါဘူး။ (ဦးေက်ာ္ဝင္းေမာင္ ဝမ္းအုိဝမ္း)
(၁၉၄၅)-ခု ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး မဟာမိတ္တပ္တုိ႔ျပန္၀င္လာၾကေတာ့ ဗမာျပည္ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီမံကိန္း တုိ႔ကုိ ခ်လုိ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္တဲ့(ဖတပလ)မွ (ဖဆပလ)အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးက လူထုအုံၾကြမႈတိုက္ပြဲဆင္လာ ၾကေတာ့ ‘ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္(ဗမက)အဖြဲ႕ႀကီး’ (၁၉၄၅)ခုႏွစ္ ဒီီဇင္ဘာမွာ ေပၚလာတယ္္။ (ဖဆပလ) တပ္ေပါင္းစုအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ပါ၀င္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး လုံး၀လြတ္လပေရး တိုက္ပြဲဆင္ႏႊဲၾကရာမွ တုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူထုႀကီးတစ္ရပ္လုံး ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကတယ္။
တိုင္းျပည္လုံး၀လြတ္လပ္ေရးေဆာင္ရြက္ရန္ ယာယီၾကားျဖတ္အစုိးရအဖြဲ႕မွာ ‘ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္’ ၀န္ႀကီးတစ္ဦး အျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့ရတယ္။ (ဖဆပလ)ဗဟုိဦးစီးအဖြဲ႕မွာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္၊ မစၥတာအက္စ္ေအရာမန္ နဲ႔ ဦးဘတင္(ခ) မစၥတာ အက္စ္ေအရ႐ွီးဒ္ တုိ႔ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္္။
တိုင္းျပည္လုံး၀လြတ္လပ္ေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအ၀ွမ္းပါ၀င္ေရး၊ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္္ေပၚလာေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ဦးေဖခင္(သံအမတ္ႀကီး-ၿငိမ္း)ရဲ႕ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့မႈဟာ မေသးလွပါဘူး။
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ (ဖဆပလ)အမတ္မ်ားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံၾကရၿပီး လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအျဖစ္ …..
(၁) ဦးရာဇတ္ (မႏၱေလးၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕မေ႔႐ွပိုင္း)
(၂) ဦးသန္းညြန္႔(ေမၿမိဳ႕) (မႏၱေလး၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)
(၃) ဦးခင္ေမာင္လတ္ (ေျမာင္းျမ၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)
(၄) ဦးေဖခင္ (ရမည္းသင္း၊ ေက်းလက္ေျမာက္ပိုင္း)
(၅) ဦးသန္းျမင့္ (ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေျမာက္ပိုင္း)
(၆) ေဒၚေစာေ႐ႊ (ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မလမ္းမေတာ္)တုိ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားျဖစ္လာၾကပါတယ္။
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစည္းမ်ဥ္းေရးဆြဲရာမွာ ဌာနမ်ဳိးစုံမွာ ခြဲေ၀တာ၀န္ယူခဲ့ၾက ပါတယ္္။ လြတ္လပ္ေရးမေၾကညာခင္ (၁၉၄၇)-ခု ဇူလိုင္လ(၁၉)ရက္ေန႔ ႏိုင္ငံေတာ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ႀကံခံရေတာ့ ‘ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္’နဲ႔ သက္ေတာ္ေစာင့္ ‘ရဲေဘာ္ကုိေထြး’တုိ႔ အသက္ေပးသြားၾကရပါတယ္။
တိုင္္းျပည္လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေဆာင္႐ြက္ၾကရာမွာ ပါလီမန္-တြင္း၊ ပါလီမန္-ပ လုပ္ရပ္ေတြမွာ ဗမကအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ က်ရာတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဖာ္ျပပါတုိ႔ဟာ ‘ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ’ေခါင္းစဥ္ရဲ႕ အက်ဥ္းသာျဖစ္ပါတယ္။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၄) ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး နည္းနည္း႐ွင္းခ်င္ပါတယ္။
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတုိင္းမွာ ေတးကဗ်ာလကၤာေတြေပၚခဲ့တယ္။ နတ္႐ွင္ေနာင္ဟာ ကဗ်ာ့ပါရဂူ႐ွင္လုိ႔ေတာင္ ဆုိၾကတာ ႐ွိပါတယ္္။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ ေမတၱာဘြဲ႕မ်ားပါတယ္္။
ျပည္န၀ေဒးႀကီးလုိ႔ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ စာဆုိႀကီးဟာ အင္း၀မွျပည္သုိ႔ ဧရာ၀တီေၾကာင္းက စုန္ဆင္းခဲ့တယ္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာေတြ႕ရတဲ့ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေစတီီ၊ ပုထုိးတုိ႔ကုိ စပ္ဆုိခဲ့တယ္္။ သူ႔ကဗ်ာထဲမွာ သင္ခန္းစာယူစရာေတြ ပါခဲ့တယ္။
စာဆုိ႐ွင္ႀကီး ‘မုဟမၼဒ္ကာစင္ (ေခၚ) ဆရာႀကီးဦးႏု’ဟာ (၅၅)ပိုဒ္ပါတဲ့ လကၤာႀကီးကုိ ခရီးသြားမွတ္တမ္းအျဖစ္ ေရးစပ္ခဲ့တယ္္။ အပိုဒ္တိုင္းက အစၥလာမ္သာသနာကုိ အေျခခံခဲ့တယ္။ ေရာက္ရာအရပ္မွာ ေမြးျမဴဖန္ဆင္း႐ွင္ အလႅာဟ္ အ႐ွင္ကုိအၿမဲတမ္းသတိရေနရမယ္။
ႏွစ္ဘ၀ေက်းဇူး႐ွင္ မဟာတမန္ေတာ္ျမတ္ကုိ အၿမဲမျပတ္ ေမတၱာပုိ႔ေနရမယ္။ ကုန္းေပၚေနေန၊ ေရေပၚေရာက္ေရာက္ ဆြလာသ္(၅)ႀကိမ္၀တ္ျပဳရမယ္။ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ကုိ အၿမဲမျပတ္ဖတ္ရြတ္ရမယ္လုိ႔ သာသနာ့လမ္းညႊန္မႈ ျပဳခဲ့တယ္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း မပ်က္လ္ိုက္နာေဆာင္႐ြက္ခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတယ္။
အဆုိေတာ္ ခင္ေမာင္ရင္ (ဇာတ္လိုက္မင္းသား)က စစ္မျဖစ္ခင္ ‘ဆင္းရဲျခင္းလြတ္ကင္းေအာင္ လမ္းျပေဆာင္ပါမည္’ လုိ႔ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္တက္ၾကြေအာင္ဆုိခဲ့တဲ့ နဂါးနီသီခ်င္းဟာ ဒီေန႔ထိ မ႐ိုးႏိုင္ေသးပါဘူး။ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ကုိလည္း တက္ၾကြေစခဲ့တယ္။
စာဆုိ႐ွင္ႀကီးေတြစပ္ဆုိခဲ့ၾကတဲ့ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာေတြဟာ ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳကုိ အေျခခံၿပီး ေရးခဲ့စပ္ဆုိခဲ့ၾက တာပါ။
‘စာေပ၊ ၀တၳဳ၊ ရတု၊ ကဗ်ာ၊ ပ်ဳိ႕၊ လကၤာႏွင့္ သာသည့္သီခ်င္း အဲေစာင္းညွင္းကုိ မကင္းမျပတ္ ဖတ္ရြတ္ေလ့က်က္ တီးမႈတ္လ်က္သာေနေကာင္းစြာတည္း’လုိ႔ ၀န္ႀကီးပေဒသရာဇာက ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီမွာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ဘရွင္(ကြယ္လြန္)က အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီနဲ႔ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံသားအားလုံးနဲ႔ အကၽြမ္း၀င္တဲ့ ေတးႏွစ္ပုဒ္ စပ္ခဲ့တယ္။ ‘အာန္ဆြာရီေတး’နဲ႔ ‘အားလုံးအညီ’။ ဒီသီခ်င္းႏွစ္ပုဒ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အၿမတ္တႏုိး သီဆုိေနၾကတယ္။ သီခ်င္း အဓိပၸါယ္ကုိေတာ့ ဂဃနဏစဥ္းစားနားလည္ၾကတယ္္လိ႔ု မထင္ပါဘူး။ (သီခ်င္းစာသားမွာ) ‘တိုင္းရင္း မြတ္စလင္မ္ ေနာက္က်ခဲ့လွၿပီ’တဲ့ အတိတ္ကုိေဖာ္ျပတာပါ။ ‘လ်င္္စြာထင္စြာ ေ႔႐ွသုိ႔စိုက္စိုက္ခ်ီ’တဲ့ ပစၥဳပၸန္ကုိေဖာ္ညႊန္းတာပါ။ ‘ဘာသာစုံေလးစားၾကမွအတည္ … တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ တကယ္ပင္ခ်စ္ၾကည္ေစမည္’တဲ့ အနာဂတ္အတြက္ လမ္းညႊန္တာပါ။
သင္ခန္းစာယူရမယ့္ အတိတ္ျဖစ္ရပ္
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးခ်ဳပ္ဆုိခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၁၂)ရက္ကုိ ျပည္ေထာင္စုေန႔လုိ႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္စဥ္ျပည္ေထာင္စုေန႔ က်င္းပခဲ့တယ္္။ ျပည္ေထာင္စုေန႔က်င္းပတိုင္း အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က လူမ်ဳိးေပါင္းစုံလာေရာက္ၾကတာ ႏွစ္စဥ္ပါ။
(၁၉၅၂၊ ၅၃-၅၄)ခုႏွစ္မ်ားက ရန္ကုန္မွာက်င္းပတဲ့ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံတုိ႔ကုိႀကိဳဆုိေရး၊ ေနရာခ်ထားေရး၊ ဧည့္ခံေရးတုိ႔ကုိ ရန္ကုန္ခရိုင္(ဖဆပလ)က တာ၀န္ယူရပါတယ္။ အဲဒီတာ၀န္သုံးရပ္ကုိ ဖဆပလတပ္ေပါင္းစုအတြင္းမွာရွိတဲ့အဖြဲ႕ေတြက ကုိယ္စားလွယ္ေတြပါ၀င္ခဲ့ရလုိ႔ ရန္ကုန္ခရိုင္(ဗမက)ကုိယ္စားလွယ္(၅)ဦးပါ၀င္ၾကရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ ဟာဂ်ီဦးတင္ေမာင္ (န၀ါဗ္)၊ ဟာဂ်ီဦးစေလမန္တင္ေမာင္၊ ဦးႏူးရ္ကုိေလးတုိ႔ ႏွစ္စဥ္ပါ၀င္ခဲ့ၾကရတယ္။
အနယ္နယ္အရပ္အရပ္မွ လူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္တုိ႔နဲ႔ ရင္းႏွီးမႈရခဲ့ၾကတယ္။ ဒီရင္းႏွီးမႈက ဘယ္မွာအက်ဳိးရွိခဲ့သလုိ ဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပဳလုပ္ေရးကန္႔ကြက္ၾကေတာ့ အဲဒီလူမ်ဳိးေပါင္းစုံတုိ႔ႏွင့္ လက္တြဲမိခဲ့ၾကတယ္။ ပုိမုိရင္းႏွီးခဲ့ၾက တယ္။ ခုေတာ့ ေသကုန္တဲ့လူေတြမ်ားပါၿပီ။ အသက္မေသက်န္ေနၾကသူတုိ႔နဲ႔ ဒီေန႔အထိ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈရွိၾကပါတယ္။
အစၥလာမ္ေကာင္စီေပၚေပါက္ေအာင္ အုတ္ျမတ္ခ်ခဲ့သူမ်ား အစၥလာမ္ေကာင္စီမွာ မရွိၾကေတာ့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္လဲ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူမဟုတ္ပါ။ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူအားလုံး အလႅာ့ဟ္ထံျပန္ကုန္ၾကပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ သာသနာနဲ႔ တုိင္းရင္းသား၊ ႏိုင္ငံသားတုိ႔အက်ဳိးေဆာင္ႏိုင္မယ့္ မ်ဳိးဆက္သစ္ပညာတတ္ထက္ျမက္သူေတြ လုိပါတယ္။
ဒီကေန႔ အစၥလာမ္ေကာင္စီက 'မြတ္စလင္မ္ပီသေရး၊ တုိင္းရင္းသားပီသေရး'ဆုိၿပီးလမ္းႏွစ္သြယ္ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မြတ္စလင္မ္ပီသေရးအတြက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္းမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အဆင့္ျမင့္မားစြာ ပုိ႔ခ်ဖုိ႔လုိအပ္သလုိ တိုင္းရင္းသားပီသေရး(အမ်ဳိးသားေရး)အတြက္ အဆင့္ျမင့္သင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ပို႔ခ်ဖုိ႔ကိုလည္း အထူးလုိအပ္ပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္း ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက ကုိယ့္သမုိင္းကုိ ကုိယ္တုိင္မသိၾကရင္ တုိင္းရင္းသားေကာင္းမ်ားျဖစ္လာဖုိ႔ မလြယ္ပါ။ အနာဂတ္ရင္ေလးဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ ဗုိလ္မွဴးဘရွင္ခ်ခဲ့တဲ့ လမ္းညႊန္မႈဟာ 'ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ'ဆုိတဲ့ လမ္းေၾကာင္းပါ။ သက္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္မ်ားကလည္း 'သမုိင္းေပ်ာက္ရင္ ဇာတိေပ်ာက္မယ္၊ ဇာတိေပ်ာက္ရင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ပါ ေပ်ာက္လိမ့္မယ္'လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္အပါအ၀င္ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ရွိ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ စုိးရိမ္ေသာကရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ဥကၠဌႀကီး ဟာဂ်ီဦးသိန္းႏွင့္ အေၾကအလည္ေဆြးေႏြးၿပီး သာသနာေရး၊ အမ်ဳိးသားေရးမွန္ကန္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖုိ႔ ေမၿမိဳ႕(ျပင္ဦးလြင္) ၁၅-ၾကိမ္ေျမာက္ ဦးစီးညီလာခံမွာ အဆင့္ျမင့္သင္တန္းဖြင့္လွစ္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။
ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရး
ဒီကေန႔အေျခအေနဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလုံးအတြက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အထူးလိုအပ္တဲ့အခ်ိန္အခါျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရး မွန္ကန္စြာတည္ေဆာက္ရယူႏိုင္ဖုိ႔ အေျခခံမူတစ္ခု အႀကံျပဳ တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔တစ္မ်ဳိးသားလုံး အတိတ္ေခတ္အဆက္ဆက္ကာလတုိင္းမွာ အမိႏိုင္ငံအတြက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိး ေပါင္းစုံတုိ႔ႏွင့္အတူ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္စစ္မက္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ သုံးႀကိမ္တိုင္တိုင္ က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ားကုိ ခုခံတြန္းလွန္ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကုိေတာ္လွန္ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းၾကရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း အညီအညြတ္ေပါင္းစည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တာဟာ သမုိုင္းရဲ႕ ကာလတုိင္းမွာ အထင္အရွားပါ။
အဆုိပါ တုိင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိးအတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံႏွင့္အတူ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကတဲ့ သမုိင္းတန္ဖုိးမ်ားကုိ အေျချပဳၿပီး ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ မွန္ကန္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ အခမ္းအနားမ်ားမွာ သ၀ဏ္လႊာေပးျခင္း၊ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားျခင္းတုိ႔မွာ အဆုိပါ အခ်က္အလက္မ်ားထည့္သြင္းေဖာ္ျပေဆာင္ရြက္သင့္ပါေၾကာင္း အႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္ကုိ သေဘာေပါက္နားလည္ျခင္း၊ လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္ျခင္းတုိ႔သည္သာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ မဟာတာ၀န္ျဖစ္ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္စဥ္သမုိင္းတုိ႔ကုိ ပုိမုိ သေဘာေပါက္ၾကေအာင္ ေလ့လာၾကပါ။
"သမိုင္းတုိ႔သာလွ်င္ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအားလုံးတုိ႔အတြက္ သက္ေသခံျဖစ္မွာပါ"
အားလုံးအေပၚသုိ႔ ခ်မ္းေျမ့သာယာမႈအေပါင္းသက္ေရာက္ပါေစ ........... အာမီးန္ .....
ပသီဦးကုိကုိေလး
(အဆင့္ျမင့္သင္တန္း၊ ၂၅-၃၀.၇.၁၉၉၉-ခု၊ ဇုန္(၂) ရန္ကုန္ ႏွင့္ ၃-၉.၄.၂၀၀၀ ခု ဇုန္(၃) ေမာ္လၿမိဳင္တုိ႔တြင္ နာယကႀကီး ပသီဦးကုိကုိေလး၏ ပုိ႔ခ်ခ်က္မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
ပသီဦးကုိကုိေလး၏ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္ စာအုပ္မွ ပထမအပိုင္းကုိ ကူးယူတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယပိုင္း "ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္အစၥလာမ္သာသနာ"ေခါင္းစဥ္ကုိ ဆက္လက္တင္ျပေပးပါမယ္။
၀ိုင္း
- ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ ……… ?
- ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ ….… ?
- ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ ……… ?
ယေန႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား၊ ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္ သာသနာ၀င္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေ႐ွးဦးစြာတင္ျပခ်င္တာေတာ့ …….. အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ အဓိက လမ္းညႊန္တရားျဖစ္တဲ့
က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္(စူရဟ္-၇၊ အာယသ္ေတာ္-၁၀၁)မွာ ….
“အတိတ္ကျဖစ္ရပ္မ်ားကုိ ေရလည္ေအာင္ ေျပာၾကသူတုိ႔ စဥ္းစားသုံးသပ္ႏိုင္ျခင္းငွာ”လုိ႔ လမ္းညႊန္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ မူထားတာ ႐ွိပါတယ္။
ဒီဗ်ာဒိတ္ေတာ္အရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အတိတ္ကျဖစ္ရပ္မ်ား၊ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကုိ ေလ့လာကာ စဥ္းစား၊ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီး မိမိတုိ႔ဘ၀လမ္း မွန္ကန္တုိးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ တာ၀န္တစ္ရပ္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာမွာေတြဟာ ဒီလမ္းညႊန္မႈကုိ နာခံတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကုရ္အာန္ကေပးတဲ့ တာ၀န္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဗ်ာဒိတ္ေတာ္အရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ေလ့လာစဥ္းစားသုံးသပ္ရန္ တာ၀န္ရွိေနတဲ့ အတိတ္ျဖစ္ရပ္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအနက္က ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ႐ွိေနၾကတဲဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ သက္၀င္ယုံၾကည္သူတုိ႔အေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။
ဒီကေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ‘အစၥလာမ္’သာသနာ သက္၀င္ယုံၾကည္ကုိးကြယ္သည့္ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးတစ္ရပ္႐ွိေန ပါတယ္။ လူဦးေရအားျဖင့္ မနည္းလွပါဘူး။ ဒီလူ႔အစုအေ၀းႀကီးဟာ ……
(၁) ဘယ္က လာခဲ့ၾကသလဲ …… ?
(၂) ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ ……… ?
(၃) ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ ….… ?
(၄) ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ ……… ? …………….. ဆုိတာကုိ သိ႐ွိိဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္မ်ားကုိ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုခ်င္း အလိုက္ အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ တင္ျပပါမယ္။
(၁) ဘယ္က လာခဲ့ၾကသလဲ
လူ႔အစုအေ၀းႀကီး(၃)ရပ္
ျမန္မာႏိုင္ငံရယ္လုိ႔ တိတိက်က်ျဖစ္တည္ေပၚေပါက္မလာခင္က ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံတည္႐ွိတဲ့ကုန္းေျမေနရာေဒသ ဧရိာယာအတြင္းသုိိ႔ တိဘက္ကုန္းေျမျမင့္မွ -
(၁) မြန္ခမာအုပ္စု
(၂) တိဘက္ျမန္မာအုပ္စု
(၃) ထုိင္းတ႐ုတ္အုပ္စု …… ဆုိတဲ့
အုပ္စုႀကီး ၃-ရပ္ ၀င္ေရာက္အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ သမုိင္းပညာ႐ွင္ႀကီးမ်ားက ဆုိၾကပါတယ္။
ဒီအုပ္စုႀကီး(၃)ရပ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းက၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး တျဖည္းျဖည္းေတာင္ဘက္ကုိ ေ႔႐ႊလ်ားေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပထမ၀င္လာၾကတဲ့အုပ္စုက ေနာက္၀င္လာတဲ့အုပ္စုကုိ ေနရာေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလုိ၀င္လာၾကတဲ့အုပ္စုေတြဟာ လူ႔သဘာ၀အရ အျပန္အလွန္ေသြးေႏွာၾကရာမွ လူမ်ဳိးစုမ်ားျဖစ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီကေန႔ ‘ဗမာ’လူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္႐ွိေနၾကတဲ့ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးကုိပင္ ….
(၁) သက္(ခ်င္း)၊ (၂) ရခိုင္၊ (၃) ထား၀ယ္၊ (၄) ဗရဲေတာင္သူ၊ (၅) ေပ်ာ့၊ (၆) ပ်ဴ၊ (၇) ကမ္းယံ … စသည့္ လူမ်ဳိး(၇)မ်ဳိး ေပါင္းစပ္ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လုိ႔ဆုိေၾကာင္း လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္(၇၀)ေက်ာ္က ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာ ေတြ႕႐ွိရပါတယ္။
“သက္ ႏွင့္ ရခိုင္
ႏိႈိင္းၿပိဳင္ ထား၀ယ္
ဗရဲေတာင္သူ
ေပ်ာ့၊ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ
ခုႏွစ္တန္
ျမန္မာဟူ၍မွတ္” …… လုိ႔ ‘ကဗ်တၱစႏၵီက်မ္း’ မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီကဗ်ာကုိပဲ ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီက ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ ‘အေပါင္းအသင္းေရာင္းရင္းတုိ႔၏ေက်ာ္ရင္’ဆုိတဲ့စာအုပ္မွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
အစၥလာမ္သာသနာသက္၀င္ယုံၾကည္သူမ်ား၀င္ေရာက္လာၾကျခင္း
၁၇-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အာရဗ္ေတြ ပါ႐ွင္းေတြႏွင့္ အိႏၵိယအႏြယ္၀င္ေတြဟာ ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ တ႐ုတ္ျပည္ အထိ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းျဖင့္ ျဖတ္သန္းသြားလာၾကရမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ မုတၱမ၊ သထုံ၊ ပုသိမ္ဆိပ္ကမ္းတုိ႔မွာ ဆိုက္ကပ္စခန္းခ်ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ သမုိင္းမွာေတြ႕ရပါတယ္။
ထူးျခားမႈမ်ား
ျဖတ္သန္းသြားလာၾကတဲ့ အာရဗ္သေဘၤာေတြထဲက သေဘၤာတစ္စင္းဟာ ရခိုင္ျပည္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီးမွာ ပ်က္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသေဘာၤာႏွင့္ပါလာတဲ့ အာရဗ္ေတြ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း(ရမၼာ၀တီ)မွာ အတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း(၁၈၉၇) ခုႏွစ္ထုတ္ ‘ၿဗိတိသွ်-ဘားမားေဂဇက္’မွာ ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ ဆရာခ်ယ္ေရး ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႔၏ ေ႐ွးေဟာင္းအတၳဳပၸတၱိ’ စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
‘၁၃-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာပဲ ပါ႐ွင္းလူမ်ဳိးတုိ႔က ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပိုက္ၾကၿပီး ၁၂-ႏွစ္တိုင္၊ မင္းသုံးဆက္မင္းလုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကတယ္’ … လုိ႔ ‘ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း’ အတြဲ(၆)၊ စာမ်က္ႏွာ(၃၅၀)၊ ‘ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပုသိမ္ေက်ာင္းသားမ်ား မဂၢဇင္း’ (၁၉၅၅-၅၆)၊ စာမ်က္ႏွာ(၅)ႏွင့္ စာေရးဆရာႀကီး ဘႀကီးဦးမာဃေရး ‘ပုသိမ္ရာဇ၀င္’တုိ႔မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ပုဂံေခတ္အတြင္း နရသီဟပေတ့မင္း(၁၂၅၄-၁၂၈၇)လက္ထက္ တ႐ုတ္တုိ႔ႏွင့္စစ္ျဖစ္ၾကရာ ဗုိလ္မွဴးနဇရြတ္ဒင္ အုပ္ခ်ဳပ္ရတဲ့ တာရ္တာရ္စစ္သည္မ်ားဟာ ေကာင္းစင္ၿမိဳ႕(ယခု ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕)ကုိ သိမ္းပိုက္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ဦးၾကည္(ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူး)ေရး ‘ျမန္မာရာဇ၀င္မွ သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာ’ စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၂-၈၃)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ (တာရ္တာရ္တုိ႔ဟာ တူရကီႏြယ္၀င္မ်ာားျဖစ္ၾကပါတယ္္။)
၁၄-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အာရဗ္ကုန္သည္မ်ားက ၿမိတ္ၿမိဳ႕ကုိိ အသုံးခ်ရာမွ (ယခု-ေနာက္လယ္ရပ္)လုိ႔ေခၚတဲ့ ေနရာမွာ အေျခတက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး Into Hidden Burma စာအုပ္ ဦးခင္ေမာင္ႀကီး ဘာသာျပန္ စာမ်က္ႏွာ(၂၁၁)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၇-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေညာင္းရမ္းေခတ္တြင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၈)လက္ထက္၌ ငဇင္ကာႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားၿပီး သေဘၤာ(၄)စီးပါ အိႏၵိယစစ္သား(၃၀၀၀)ေက်ာ္ဖမ္းဆီးရမိရာ မြတ္စလင္မ္မ်ားပါ၀င္ခဲ့တယ္လုိ႔ ‘မွန္နန္းရာဇ၀င္’ တတိယအတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၁၇၂)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အိႏၵိယျပည္မွ ရခိုင္ျပည္သုိ႔ ၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားတြင္ မ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ား ပါခဲ့ေၾကာင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္က်င္းပတဲ့ အာ႐ွသမုိင္းဆိုင္ရာကြန္ဂရက္တြင္ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ တင္သြင္းတဲ့ Coming of Islam to Burma Down စာတမ္း စာမ်က္ႏွာ(၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အေလာင္းမင္းတရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ်(၁၇၅၃-၁၇၆၀)လက္ထက္တြင္ ဟိုင္းႀကီးကၽြန္းကုိ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာေအာင္ျမင္သျဖင့္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ခဲ့သည့္ သုံ႔ပန္းမ်ားတြင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ ပထမတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၄၄)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မ်ားအတြင္း ကသည္းတုိ႔ႏွင့္အႀကိမ္ႀကိိမ္စစ္ျဖစ္ပြားရာမွာလည္း ဖမ္းဆီးရမိတဲ့ သုံ႔ပန္းမ်ား၊ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံသူမ်ား ေလးေသာင္းေက်ာ္ထဲမွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားပါ၀င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ကသည္းျပည္တြင္ အစၥလာမ္သာသနာထြန္းကားေနသည္မွာ ၁၂-ရာစုႏွစ္မ်ားကပင္ျဖစ္သည္ဟု ဟာေဗးေရးတဲ့ ‘ျမန္မာရာဇ၀င္’မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီသမုိင္းေၾကာင္းေတြကုိ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ၀င္လာၾကတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူ႔အစုအေ၀းဟာ - (၁) အာရဗ္လူမ်ဳိးမ်ား၊ (၂) ပါ႐ွင္းလူမ်ဳိးမ်ား၊ (၃) မဂုိမင္းဆက္ႏြယ္မ်ား၊ (၄) တ႐ုတ္ျပည္မွ တာရ္တာရ္ ေခၚ တူရကီႏြယ္မ်ား၊ (၅) ကသည္းမြတ္စလင္မ္မ်ားႏွင့္ (၆) အိႏၵိယသားမြတ္စလင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ (ပန္းေသးႏွင့္ ပသွ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္း မပါေသးပါ။)
မူလကပင္ ေနထိုင္ၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသားမ်ားထဲကလည္း အစၥလာမ္သာသနာကုိ ကူးေျပာင္းကုိးကြယ္လာၾကတာေတြ လည္း ႐ွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိေရာက္႐ွိိျဖစ္တည္လာၾကတဲ့သူေတြဟာ လူ႔သဘာ၀အရ အခ်င္းခ်င္း အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္း၊ ဘာသာတူမႈ ေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္း၊ မူလေနရင္း တိုင္းရင္းသူ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္က်ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ဒီကေန႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ႐ွိၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ ကုိးကြယ္သူ လူ႔အစုအေ၀းႀကီးျဖစ္ေပၚလာတာပါ။
“အရင္က႐ွိခဲ့တဲ့သူတုိ႔ကုိ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္သည္ ေနရာေပးခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ အုပ္စုတစ္စုကုိ ဖန္ဆင္းခဲ့သည္”လုိ႔ ကုရ္အာန္(၆း၆)မွာ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ျပဳထားပါတယ္။
အေၾကာင္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ေရာက္႐ွိလာၾကေပမယ့္ ေရၾကည္ရာျမတ္ႏုရာတုိ႔မွာ မိမိတုိ႔ဆႏၵအရ ေနထိုင္အသက္ေမြးခဲ့ၾက ပါတယ္။
“ဘယ္ကလာၾကသလဲ” ေခါင္းစဥ္ကုိ တင္ျပျခင္းအက်ဥ္းပါ။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၂) ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္ကုိ တင္ျပပါမယ္။
ဘယ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမဆုိ ေျမနဲ႔မတြဲမိသမွ် တည္ၿငိမ္တယ္လုိ႔ မဆုိႏိုင္ပါဘူး။ ဘယ္ေခတ္ကစၿပီး ေျမႏွင့္တြဲလာသလဲ ဆုိရင္ ေညာင္ရမ္းခတ္၊ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းလက္ထက္(၁၆၁၂-၁၆၂၈)ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ငဇင္ကာႏွင့္စစ္ျဖစ္ရာ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္လာတဲ့ မြတ္စလင္မ္တုိ႔ကုိ အင္း၀ၿမိဳ႕ရဲ႕ေျမာက္ဘက္ ျမစ္သာၿမိဳ႕မွာ လုပ္ေျမေနေျမေပးၿပီး အတည္တက် ေနထိုင္ေစခဲ့တယ္္။ မင္းမႈထမ္းေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘မွန္နန္းရာဇ၀င္’ တတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၁၇)မွာ ေတြ႕႐ွိရပါတယ္။ ဒါဟာ ပထမအႀကိမ္ ေနရာခ်ထားေပးျခင္းပါ။ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း(၃၇၀)ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ မ်ဳိးဆက္တစ္ရပ္ကုိ သက္တမ္း(၇၀) ထားတြက္ရင္ မ်ဳိးဆက္(၅)ဆက္္ေက်ာ္႐ွိပါၿပီ။ သိပၸံနည္းအရ မ်ဳိးဆက္သုံးဆက္မွာ မူလဗီဇေသြး မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ဆုိတာ ေလ့လာရဖူးပါတယ္။ (ယေန႔အမ်ားလက္ခံထားေသာ မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္၏ သက္တန္းမွာ ၂၅ႏွစ္ ျဖစ္သျဖင့္ ႏွစ္၃၇၀ကုိ မ်ိဳးဆက္ ၁၅ဆက္ နီးပါးဟု တြက္ခ်က္ႏိုင္ပါသည္။)
ယေန႔တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ဟာ လူမ်ဳိးစုံေရာေႏွာရာမွ တုိးပြားလာၾကသူမ်ားပါ။ ေညာင္ရမ္းေခတ္ အတြင္းမွာပဲ သာလြန္မင္းတရားႀကီး(၁၆၂၈-၁၆၄၆)လက္ထက္မွာ အတည္တက် လုပ္ေျမေနေျမေပးၿပီး ေနထိုင္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ဦးဘသန္းေရး ‘ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၇၀)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါ - ဒုတိယအႀကိမ္ ေနရာခ်ထားေပးျခင္းပါ။ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း(၃၇၀)ေက်ာ္ပါပဲ။
ေညာင္ရမ္းေခတ္မွ အင္း၀ေခတ္ျဖစ္လာတဲ့အခါ စေနမင္းတရားႀကီး(၁၆၉၈ - ၁၇၁၄)ေခတ္မွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ကုိ … (၁) ေတာင္ငူ၊ (၂) ရမည္းသင္း၊ (၃) ေညာင္ရမ္း၊ (၄) ယင္းေတာ္ (၅) မိတၳီလာ၊ (၆) ပင္းတလဲ၊ (၇) တဘက္ဆြဲ၊ (၈) ေဘာဓိ၊ (၉) စည္သာ၊ (၁၀) စည္ပုတၱရာ၊ (၁၁) ေျမထူး၊ (၁၂) ဒီပဲယင္းၿမိိဳ႕ …. စသည့္ ၁၂-ၿမိဳ႕မွာ ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း (၁၈၀၁)ခုႏွစ္ အမရပူရဘုရင္ ပိိဋကတ္တိုက္ေတာ္မွ ေက်ာက္တစ္လုံးဗုိလ္ ကူးယူခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္း႐ွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ‘အာ႐ွသမိုင္းကြန္ဂရက္’မွာ တင္သြင္းတဲ့ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ရဲ႕ စာတမ္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဟာလဲ မ်က္ေမွာက္ကတြက္ရင္ ႏွစ္(၃၀၀)ေက်ာ္႐ွိခဲ့ပါၿပီ။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးေရာက္လာခဲ့အခါ အေလာင္းမင္း တရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ်လက္ထက္(၁၇၅၃-၁၇၆၀)အတြင္းမွာ သန္လ်င္ကုိခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာမွ ရ႐ွိလာတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ ကသည္းျပည္ တုိက္ခိုက္ရာမွ ရ႐ွိသူ၊ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံၾကသူ ကသည္းမြတ္စလင္မ္ တုိ႔ကုိ ႐ွိရင္းစြဲ မြတ္စလင္မ္အစုအေ၀းမ်ား႐ွိရာေဒသတုိ႔မွာ ခြဲျခားေနရာခ်ထားေၾကာင္း ‘ကုန္းေဘာင္ဆက္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ ပထမတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၉၈-၂၉၉)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္ခတ္အဆက္ဆက္အတြင္း ဗဒုံမင္းလုိ႔ေခၚတဲ့ ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္း(၁၈၇၁-၁၈၁၉)ေခတ္မွာ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္တုိ႔သည္ အထက္ပါေနရာေဒသတုိ႔ွမွာ အတည္တက်လည္း႐ွိေနၾကၿပီး ဘုရင့္သစၥာေတာ္ခံမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကတယ္။ ေဒသမ်ားမွာလည္း ျပန္႔က်ဲေနထိုင္ၾကတယ္။ အဲဒီလူေတြအေပၚယုံၾကည္ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာတရားအရ ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ျပႆနာတုိ႔လည္း႐ွိလာတာေၾကာင့္ ဘာသာတရားဓမၼနဲ႔ဆိုင္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္တုိ႔ကုိေပးႏိုင္ရန္ သာသနာ့ပညာ႐ွိႀကီးျဖစ္တဲ့ ‘အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိိစိုင္နီသခင္ႀကီး’ကုိ အစၥလာမ္ဓမၼသတ္မွဴးႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္တယ္လုိ႔ အမိန္႔ေတာ္ ျပန္တမ္းထုတ္ခဲ့တယ္။
“အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိိစိုင္နီတပည့္ ငေ႐ႊလူ၊ ငေ႐ႊေအးတုိ႔က အရပ္ရပ္ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားမွာေနသည့္ (ရခိုင္ျပည္အပါအ၀င္) ပသီီ ကုလားတုိ႔သည္ ဘာသာက်မ္း႐ွိသည့္အတိုင္း အာဗိ႐ွားဟ္ဟုိစိုင္နီတပည့္္ ငေ႐ႊလူ၊ ငေ႐ႊေအးတုိ႔ျပသရာ နာခံၾကေစ”လုိ႔ ၁၁၆၉-ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္(၃)ရက္၊ ၁၈၇၀-ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာလ (၁၇)ရက္ေန႔မွာ နာခံေတာ္ ဘယေက်ာ္ထင္တြင္ ျပန္သည္လုိ႔ ‘ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီး၏ ရာဇသတ္ႀကီး’စာအုပ္ အတြဲ-၄၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၇၆)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါဟာ ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္မွ ၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး ဘုရင္အဆက္ဆက္ အတည္တက်ေနထိုင္လာၾကတဲ့ လူ႔အစုအေ၀းရဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာကုိးကြယ္မႈကုိ ဘုရင္က အသိအမွတ္ျပဳလိုက္တာပါ။
ဘုိးေတာ္ဦး၀ုိင္းေခတ္မွာ စာဆုိေတာ္ႀကီး ‘မုဟမၼဒ္ကာစင္မ္’လုိ႔ေခၚတဲ့ ‘ဆရာႀကီးဦးႏု’ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး အစၥလာမ္ သာသနာေရးရာတုိ႔ကုိ “သံေတာ္ဦးတင္လႊာ”အျဖစ္ေရးၿပီး ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းသုိ႔ဆက္သြင္းခဲ့သည္။ ဘုရင္က လက္ခံၾကားနာ ခဲ့တယ္။ ဒါဟာလဲ အစၥလာမ္သာသနာကုိိ ဘုရင္က အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေၾကာင္းတစ္ရပ္ပါ။
ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီး အင္း၀မွ အမရပူရသုိ႔ေျပာင္းေ႔႐ႊခဲ့ရာ ဘုရင့္အမႈထမ္းမ်ားအတြက္ အတည္တက်ေနထိုင္ရန္ ဘုံးအုိး၊ စားၾကင္၀၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ ကုိယ္ရံေတာ္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ သီးသီးသန္႔သန္႔ ရပ္ကြက္မ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္္။ ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ဗလီမ်ားေဆာက္လုပ္ရန္ ေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ယေန႔တိုင္ ထုိေဒသမ်ားမွာ မ်ဳိးဆက္မ်ားဆက္လက္ေနထိုင္လ်က္႐ွိၾကတယ္။
ကုန္းေဘာင္ဆက္ရဲ႕ (၁၀)ဆက္ေျမာက္ဘုရင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး (၁၈၅၂-၁၈၇၈)လက္ထက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ေတာ္ သစ္ တည္ရာ ၿပီးစီးေျပာင္းေ႔႐ႊရန္စီစဥ္ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္ သီးသီးသန္႔သန္႔ေနထိုင္ၾကရန္ ရပ္ကြက္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ရာ …. စၾက္ာႏြယ္စဥ္ရပ္ကြက္(၈)ကြက္၊ ကုိယ္ရံေတာ္ရပ္ကြက္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ကြက္၊ ေတာင္ဘလူရပ္ကြက္၊ ဂၽြန္းတန္းရပ္ကြက္၊ စစ္ကိုင္းတန္းရပ္ကြက္၊ ကုန္း႐ုိးရပ္ကြက္၊ ၀လီခန္ရပ္ကြက္၊ ကင္းတားကုလားပ်ဳိ ရပ္ကြက္ဆုိၿပီး ရပ္ကြက္ေပါင္း(၁၆)ရပ္ကြက္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး ရပ္ကြက္တုိင္းမွာ ဗလီေဆာက္လုပ္ရန္ေျမေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ထုိစဥ္ကအဆက္အႏြယ္မ်ား ယေန႔တိုင္ အေျခတက်ေနထုိင္ၾကတယ္။
“ဘယ္မွာေနခဲ့ၾကသလဲ”ဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္ကုိ ယခုတင္ျပခဲ့တာ အက်ဥ္းပါ။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၃) ဘာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကသလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပပါ့မယ္။
အေနာ္ရထာဘုရင္ (၁၀၄၄-၁၀၇၇) ဘုရင္အျဖစ္ (၃၃)ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရာ နန္းစံသက္(၁၃)ႏွစ္အရမွာ မိတၳီလာကန္ ဆယ္ဖုိ႔ခဲ့တယ္။ ‘ပသီ’လက္နက္ကိုင္တပ္သားတုိ႔ ပါ၀င္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ဟံသာ၀တီဦးဘရင္ေရးတဲ့ ‘ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လယ္သမားေရးရာ’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၂၅)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေတာင္ငူေခတ္ျဖစ္တဲ့ မင္းေခါင္ေနာ္ရထာလက္ထက္ (၁၄၀၁-၁၄၁၂)အတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္ မိတၳီလာကန္ဆည္ဖု႔ိ ျပန္ရာ ‘ပသီ’လက္နက္ကိုင္တပ္သား(၁၀၀၀)၊ ေ႐ြးလက္်ာတပ္သား(၁၀၀၀)လိုက္ပါဆည္ဖုိ႔ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘ကင္း၀န္မင္းႀကီး စာေပါင္းစု’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၆)မွာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီီအခ်ိန္ကာလဟာ အတည္တက်ေနထိုင္ၾကရေသးတဲ့ ကာလမဟုတ္ေသးပါဘူး။
ကုန္ေဘာင္ေခတ္ အေလာင္းမင္းတရား ဦးေအာင္ေဇယ်(၁၇၅၃-၁၇၆၀)လက္ထက္ သန္လ်င္ကုိ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ရာ ေအာင္ျမင္သျဖင့္ တပ္မေတာ္ကုိ ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အစု(၂၅၀၀)ေက်ာ္ပါတယ္လိို႔ ဆုိတယ္။ ‘ဒါ၀တ္’ဆုိသူနဲ႔ ‘ပီးရ္မာမက္’ဆုိသူတုိ႔ကုိ ေသြးေသာက္ႀကီးမ်ားခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ကိုယ္ရံေတာ္တပ္မွာ အမႈထမ္းေစခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတယ္။ ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး’ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၁၈၅-၁၈၆)မွာ ေတြ႕ရ ပါတယ္။
ကုန္းေဘာင္ဆက္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕စား ဘႀကီးေတာ္မင္း(၁၈၁၉-၁၈၃၇)ေခတ္ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶဳလဦးေဆာင္တဲ့ ရမူး-ပန္း၀ါတိုက္ပြဲမွာ ‘ခန္ဆပ္ဗုိလ္’(၀လီခန္၏ဖခင္) ပါ၀င္တဲ့ စစ္သည္ေတာ္(၂၀၀)ေက်ာ္ပါ၀င္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ‘ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္’ ဒုတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၃၇၇)မွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး(၁၈၅၂-၁၈၇၈)ဘုရင္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ညီေတာ္ ကေနာင္မင္းသားႀကီးႏွင့္တုိိင္ပင္ႀကီး စပါးႀကိတ္စက္၊ စာပုံႏွိပ္စက္၊ ယက္ကန္းစက္၊ လႊ၀ိုင္းစက္ မဲနယ္လုပ္စက္၊ ဒဂၤါးလုပ္စက္ဆုိတဲ့ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ရာမွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အလုပ္သမားမ်ားစြာပါ၀င္ေစခဲ့တယ္။ အတတ္ပညာသင္သြားရတဲ့ ‘မာလာမြန္’ ေခၚ ‘ဦးပြင့္’ဆုိသူဟာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ျဖစ္ၿပီး ပညာသင္ျပန္လာတဲ့အခါ ဖန္ခ်က္၀န္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးခံရတယ္လုိ႔ ဦးေမာင္ေမာင္တင္ မဟာ၀ိဇၨာျပဳစုတဲ့ ပုဂံစာအုပ္တိုက္ထုတ္ ‘ျမန္မာမင္းလက္ထက္ေတာ္စာတမ္းမ်ား’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၆၆၊ ၇၂၊ ၇၇) တုိ႔မွာ ေတြ႕ရတယ္။
သီေပါမင္း(၁၈၇၈-၁၈၈၅)ခု နန္းစံႏွစ္မ်ားအတြင္း တ႐ုတ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း က်ဴးေက်ာ္ၿပီး ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းၾကလုိ႔ ျမန္မာဘုရင္ပိုင္ သေဘၤာ(၃)စင္းနဲ႔ ခုခံတိုက္ခိုက္ရာ တပ္ဗုိလ္အျဖစ္ ‘ဦးဘုိးကာ’ (ေမၿမိဳ႕၊ ဟာဂ်ီဦးသန္းညြန္႔၏ ဖခင္)က တာ၀န္ယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရတယ္။
(၁၈၈၅)ခု အဂၤလိပ္-ျမန္မာတတိယစစ္ပြဲျဖစ္ျပန္ေတာ့ မင္းလွခံတပ္က ဆီးႀကိဳတိုက္ခိုက္ခဲ့ရတဲ့စစ္ပြဲမွာ အေျမာက္ တပ္ကုိ ဦးဘုိးကာတပ္မွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ရတယ္လုိ႔ မကြယ္လြန္မီကုိယ္တုိင္ေျပာလုိ႔ သိခဲ့ရတယ္။ (၁၈၈၅)ခု အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ သိမ္းဖုိိ႔ သရက္ၿမိဳက အဂၤလိပ္တပ္ေတြခ်ီတက္လာေတာ့ ခုခံတိုက္ခိုက္မယ္လုိ႔ သီေပါဘုရင္က စစ္ေၾကညာၿပီး စစ္ေၾကာင္းႀကီး သုံးေၾကာင္း (၁) ေတာင္ငူစစ္ေၾကာင္း၊ (၂) ေအာက္ျမစ္စစ္ေၾကာင္း (၃) ဧရာ၀တီစစ္ေၾကာင္း တုိ႔က ခုခံၾကမယ္လုိ႔ အမိန္႔ေတာ္ထုတ္လုိ႔ အကၠပတ္ျမင္း၀န္ ပင္လယ္ၿမိဳ႕စား မင္းႀကီး မဟာမင္းထင္ရာဇာ (ငယ္မည္ ဦးခ်ဳံ - အစၥလာမ္သာသနာ၀င္)ကုိ ေတာင္ငူစစ္ကိုင္းဦးေဆာင္ေစခဲ့တယ္။ ကုန္းေဘာင္ဆက္ရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး တတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၇၁၂)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၈၈၅)-ခု ႏုိ၀င္ဘာလ(၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူၿပီးေခတ္ဦး နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ားေပၚ ခဲ့တယ္။ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အဘုိး ဗုိလ္မင္းေရာင္တုိ႔နဲ႔ေခတ္တူ) ပခုကၠဴ၊ မိတၳီလာ၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္တုိ႔မွာ သူပုန္ဗုိလ္ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ဗုိလ္ရာကြတ္ပါခဲ့တယ္။ ဗုိလ္ရာကြတ္ကုိဖမ္းမိေတာ့ အဂၤလိပ္ကုိ သစၥာခံရင္ ရာထူးေပးမယ္လုိ႔ ေခ်ာ့ခဲ့တာလက္မခံလုိ႔ ႀကိဳးေပးခဲ့ရာ ဘုရင္ခ်ီးျမွင့္ထားတဲ့ ကတၱီပါအကၤ် ီအစိမ္းကုိ၀တ္ၿပီး ႀကိဳးစင္တက္အသက္ေပးခဲ့တယ္။ ဆင္ျဖဴကၽြန္းေအာင္သိန္းေရး ‘နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ား’ စာအုပ္မွာေတြ႕ရတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ (၁၈၈၅)-ခု ႏုိ၀င္ဘာလ(၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူသြားၿပီး (၁၀)ႏွစ္ေက်ာ္ သူပုန္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ၿပီးမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအနယ္ထိုင္ခဲ့တယ္။
နယ္ခ်ဲ႕သမားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေခတ္
နယ္ခ်ဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားေခတ္အတြင္း (၁၉၂၀)ျပည့္ႏွစ္မွာေပၚခဲ့တဲ့ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ ေမွာက္ေရး ဦးစြာစီီစဥ္ခဲ့သူ(၁၁)ဦးမွာ ဦးဘ႐ွင္သံတြဲ(အစၥလာမ္သာသနာ၀င္)ပါခဲ့တယ္။ ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီထုတ္ ‘ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျချပသမုိင္း’ ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ(၂၀၀)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၉၀၆)ခုမွာ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္း(၀ိုင္အမ္ဘီေဘ)ေပၚခဲ့ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတာင္းဆုိမႈမ်ား လုပ္ၾကသလုိ (၁၉၀၉)ခုႏွစ္မွာ ‘ဘားမ်ားမြတ္စလင္မ္ ဆုိဆိုက္ယီတီ’အဖြဲ႕ေခၚခဲ့ၿပီး ၀ိုင္အမ္ဘီေအလုပ္သလုိ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ (၁၉၂၀)ျပည့္ႏွစ္ သပိတ္ႀကီးကုိ အေျခခံၿပီးေပၚေပါက္လာတဲ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ားဖြင့္ၾကရာ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ‘ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္’က ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္တဲ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေပၚခဲ့တယ္။
(၁၉၃၀)ျပည့္ႏွစ္ ဆရာစံေခါင္းေဆာင္တဲ့ လယ္သမားသူပုန္ႀကီးေပၚခဲ့ရာ အဆင့္ျမင့္တပ္သားႀကီးအျဖစ္ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ ‘ဦးဒူးဒူး’ဆုိသူပါခဲ့ၿပီး ဆရာစံသူပုန္ဌာနခ်ဳပ္ အလံေတာင္အနီး႐ွိ၀ံကိုက္ရြာ(ဥကၠံၿမိဳ႕ေျမာက္ဘက္၊ သူပုန္ဌာနခ်ဳပ္ရဲ႕ အေ႔႐ွဘက္မွာ႐ွိတယ္။ အိမ္ေျခ(၁၈၀)႐ွိၿပီး ဗလီႏွစ္လုံး႐ွိတယ္။ ႐ြာလုံးကၽြတ္အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကတယ္။) ရြာသားလယ္သမားအမ်ားစု ဆရာစံသူပုန္မွာပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ (ႀကိဳးက်ကၽြန္းျပန္ ဦးဘုိးျဖဴျပဳစုခဲ့တဲ့ ‘ၿဗိတိသွ် အစိုးရအား ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ေတာ္လွန္ခဲ့စဥ္က’စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၁၊ ၄၆၊ ၄၇)မွာ ေတြ႕ရတယ္။
(၁၉၃၀)ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း တုိ႔ဗမာအစည္း႐ုံး (သခင္လူငယ္အဖြဲ႕)ေပၚခဲ့တယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတုိက္ပြဲ ျမင့္တက္ခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္မ်ား သခင္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတာ႐ွိတယ္။ ေရနံေျမအလုပ္သမား သပိတ္ႀကီးေပၚလာေတာ့ ဘ၀တူအလုပ္သမားမ်ားနဲ႔အတူ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ အလုပ္သမားမ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေသာ္ေရး ‘အိႏၵိယျမန္မာဆက္ဆံေရးမွတ္တမ္း’စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၁၂၇)။
(၁၉၃၈)ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္ႏုိးၾကားေရးအဖြဲ႕’ေပၚခဲ့တယ္။ ‘တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး’ ေၾကြးေၾကာ္သံ ‘ဗမာျပည္ - တုိ႔ျပည္၊ ဗမာစာ - တုိ႔စာ၊ ဗမာစကား - တုိ႔စကား’ဆုိတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံကုိ ထပ္တူလက္ခံၿပီး တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးနဲ႔လက္တြဲၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။
(၁၉၃၆-၁၉၃၈)ခုႏွစ္မ်ားမွာ သပိတ္ေမွာက္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္တုိက္ပြဲႀကီးမွာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္၀င္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။
(၁၉၄၂-၄၅)ကေတာ့ ဂ်ပန္ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္း ဗမာ့လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္(ဘီအိုင္ေအ)မွ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္(ဘီဒီေအ) ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရာ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္တုိ႔ပါ၀င္စစ္မႈထမ္းၾက တယ္။ (ဘီဒီေအ)တပ္မေတာ္ထဲက စည္းကမ္း႐ွိိသူတုိ႔ကုိ ဗုိိလ္သင္တန္းတက္ခြင့္ျပဳခဲ့လုိ႔ တက္ခဲ့ၾကၿပီး ၃-လိုင္းတစ္ပြင့္ဗိုလ္ ျဖစ္ခဲ့ၾကသူတုိ႔လည္း ႐ွိခဲ့ၾကတယ္။
ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္းမွာပဲ အာ႐ွလူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံးေပၚလာေတာ့ တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ရာေထာင္မက ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။
ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ကဦးေဆာင္ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ၾကရာမွာ တပ္မေတာ္သားတုိ႔က စစ္ေရးတာ၀န္ ယူခဲ့ၾကသလုိ အာ႐ွလူငယ္အဖြဲ႕၀င္ထဲက လက္ေရြးစင္လူငယ္ေတြကုိ မဟာမိတ္တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးတုိ႔ကုိ တာ၀န္ေပးခဲ့လု႔ိ တစ္ခ်ဳိ႕ အေမရိကန္တပ္(၀မ္းအုိ၀မ္း)နဲ႔ ဆက္ခဲ့ၾကၿပီး ေလထီးဆင္းခဲ့ၾကသူတုိ႔႐ွိခဲ့ၾကတယ္။ မဟာမိတ္ အဂၤလိပ္တပ္ဦးနဲ႔ဆက္သြယ္ရသူတုိ႔လည္း႐ွိခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္တပ္သားတုိ႔ရဲ႕ အႏၱရာယ္ၾကားမွာ သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္း မဟာမိတ္ တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ခဲ့ၾကတာလလဲ အမ်ားပင္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးမွာ အသက္ေပးသြားၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္လူငယ္တုိ႔ ရာဂဏန္းမကပါဘူး။ (ဦးေက်ာ္ဝင္းေမာင္ ဝမ္းအုိဝမ္း)
(၁၉၄၅)-ခု ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး မဟာမိတ္တပ္တုိ႔ျပန္၀င္လာၾကေတာ့ ဗမာျပည္ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီမံကိန္း တုိ႔ကုိ ခ်လုိ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္တဲ့(ဖတပလ)မွ (ဖဆပလ)အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးက လူထုအုံၾကြမႈတိုက္ပြဲဆင္လာ ၾကေတာ့ ‘ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္(ဗမက)အဖြဲ႕ႀကီး’ (၁၉၄၅)ခုႏွစ္ ဒီီဇင္ဘာမွာ ေပၚလာတယ္္။ (ဖဆပလ) တပ္ေပါင္းစုအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ပါ၀င္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး လုံး၀လြတ္လပေရး တိုက္ပြဲဆင္ႏႊဲၾကရာမွ တုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ လူထုႀကီးတစ္ရပ္လုံး ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကတယ္။
တိုင္းျပည္လုံး၀လြတ္လပ္ေရးေဆာင္ရြက္ရန္ ယာယီၾကားျဖတ္အစုိးရအဖြဲ႕မွာ ‘ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္’ ၀န္ႀကီးတစ္ဦး အျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့ရတယ္။ (ဖဆပလ)ဗဟုိဦးစီးအဖြဲ႕မွာ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္၊ မစၥတာအက္စ္ေအရာမန္ နဲ႔ ဦးဘတင္(ခ) မစၥတာ အက္စ္ေအရ႐ွီးဒ္ တုိ႔ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္္။
တိုင္းျပည္လုံး၀လြတ္လပ္ေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအ၀ွမ္းပါ၀င္ေရး၊ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္္ေပၚလာေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ဦးေဖခင္(သံအမတ္ႀကီး-ၿငိမ္း)ရဲ႕ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့မႈဟာ မေသးလွပါဘူး။
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ (ဖဆပလ)အမတ္မ်ားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံၾကရၿပီး လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအျဖစ္ …..
(၁) ဦးရာဇတ္ (မႏၱေလးၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕မေ႔႐ွပိုင္း)
(၂) ဦးသန္းညြန္႔(ေမၿမိဳ႕) (မႏၱေလး၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)
(၃) ဦးခင္ေမာင္လတ္ (ေျမာင္းျမ၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)
(၄) ဦးေဖခင္ (ရမည္းသင္း၊ ေက်းလက္ေျမာက္ပိုင္း)
(၅) ဦးသန္းျမင့္ (ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေျမာက္ပိုင္း)
(၆) ေဒၚေစာေ႐ႊ (ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မလမ္းမေတာ္)တုိ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားျဖစ္လာၾကပါတယ္။
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစည္းမ်ဥ္းေရးဆြဲရာမွာ ဌာနမ်ဳိးစုံမွာ ခြဲေ၀တာ၀န္ယူခဲ့ၾက ပါတယ္္။ လြတ္လပ္ေရးမေၾကညာခင္ (၁၉၄၇)-ခု ဇူလိုင္လ(၁၉)ရက္ေန႔ ႏိုင္ငံေတာ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ႀကံခံရေတာ့ ‘ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္’နဲ႔ သက္ေတာ္ေစာင့္ ‘ရဲေဘာ္ကုိေထြး’တုိ႔ အသက္ေပးသြားၾကရပါတယ္။
တိုင္္းျပည္လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေဆာင္႐ြက္ၾကရာမွာ ပါလီမန္-တြင္း၊ ပါလီမန္-ပ လုပ္ရပ္ေတြမွာ ဗမကအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ က်ရာတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဖာ္ျပပါတုိ႔ဟာ ‘ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ’ေခါင္းစဥ္ရဲ႕ အက်ဥ္းသာျဖစ္ပါတယ္။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
(၄) ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ
ဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး နည္းနည္း႐ွင္းခ်င္ပါတယ္။
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတုိင္းမွာ ေတးကဗ်ာလကၤာေတြေပၚခဲ့တယ္။ နတ္႐ွင္ေနာင္ဟာ ကဗ်ာ့ပါရဂူ႐ွင္လုိ႔ေတာင္ ဆုိၾကတာ ႐ွိပါတယ္္။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ ေမတၱာဘြဲ႕မ်ားပါတယ္္။
ျပည္န၀ေဒးႀကီးလုိ႔ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ စာဆုိႀကီးဟာ အင္း၀မွျပည္သုိ႔ ဧရာ၀တီေၾကာင္းက စုန္ဆင္းခဲ့တယ္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာေတြ႕ရတဲ့ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေစတီီ၊ ပုထုိးတုိ႔ကုိ စပ္ဆုိခဲ့တယ္္။ သူ႔ကဗ်ာထဲမွာ သင္ခန္းစာယူစရာေတြ ပါခဲ့တယ္။
စာဆုိ႐ွင္ႀကီး ‘မုဟမၼဒ္ကာစင္ (ေခၚ) ဆရာႀကီးဦးႏု’ဟာ (၅၅)ပိုဒ္ပါတဲ့ လကၤာႀကီးကုိ ခရီးသြားမွတ္တမ္းအျဖစ္ ေရးစပ္ခဲ့တယ္္။ အပိုဒ္တိုင္းက အစၥလာမ္သာသနာကုိ အေျခခံခဲ့တယ္။ ေရာက္ရာအရပ္မွာ ေမြးျမဴဖန္ဆင္း႐ွင္ အလႅာဟ္ အ႐ွင္ကုိအၿမဲတမ္းသတိရေနရမယ္။
ႏွစ္ဘ၀ေက်းဇူး႐ွင္ မဟာတမန္ေတာ္ျမတ္ကုိ အၿမဲမျပတ္ ေမတၱာပုိ႔ေနရမယ္။ ကုန္းေပၚေနေန၊ ေရေပၚေရာက္ေရာက္ ဆြလာသ္(၅)ႀကိမ္၀တ္ျပဳရမယ္။ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ကုိ အၿမဲမျပတ္ဖတ္ရြတ္ရမယ္လုိ႔ သာသနာ့လမ္းညႊန္မႈ ျပဳခဲ့တယ္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း မပ်က္လ္ိုက္နာေဆာင္႐ြက္ခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတယ္။
အဆုိေတာ္ ခင္ေမာင္ရင္ (ဇာတ္လိုက္မင္းသား)က စစ္မျဖစ္ခင္ ‘ဆင္းရဲျခင္းလြတ္ကင္းေအာင္ လမ္းျပေဆာင္ပါမည္’ လုိ႔ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္တက္ၾကြေအာင္ဆုိခဲ့တဲ့ နဂါးနီသီခ်င္းဟာ ဒီေန႔ထိ မ႐ိုးႏိုင္ေသးပါဘူး။ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ကုိလည္း တက္ၾကြေစခဲ့တယ္။
စာဆုိ႐ွင္ႀကီးေတြစပ္ဆုိခဲ့ၾကတဲ့ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာေတြဟာ ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳကုိ အေျခခံၿပီး ေရးခဲ့စပ္ဆုိခဲ့ၾက တာပါ။
‘စာေပ၊ ၀တၳဳ၊ ရတု၊ ကဗ်ာ၊ ပ်ဳိ႕၊ လကၤာႏွင့္ သာသည့္သီခ်င္း အဲေစာင္းညွင္းကုိ မကင္းမျပတ္ ဖတ္ရြတ္ေလ့က်က္ တီးမႈတ္လ်က္သာေနေကာင္းစြာတည္း’လုိ႔ ၀န္ႀကီးပေဒသရာဇာက ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီမွာ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ဘရွင္(ကြယ္လြန္)က အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီနဲ႔ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံသားအားလုံးနဲ႔ အကၽြမ္း၀င္တဲ့ ေတးႏွစ္ပုဒ္ စပ္ခဲ့တယ္။ ‘အာန္ဆြာရီေတး’နဲ႔ ‘အားလုံးအညီ’။ ဒီသီခ်င္းႏွစ္ပုဒ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အၿမတ္တႏုိး သီဆုိေနၾကတယ္။ သီခ်င္း အဓိပၸါယ္ကုိေတာ့ ဂဃနဏစဥ္းစားနားလည္ၾကတယ္္လိ႔ု မထင္ပါဘူး။ (သီခ်င္းစာသားမွာ) ‘တိုင္းရင္း မြတ္စလင္မ္ ေနာက္က်ခဲ့လွၿပီ’တဲ့ အတိတ္ကုိေဖာ္ျပတာပါ။ ‘လ်င္္စြာထင္စြာ ေ႔႐ွသုိ႔စိုက္စိုက္ခ်ီ’တဲ့ ပစၥဳပၸန္ကုိေဖာ္ညႊန္းတာပါ။ ‘ဘာသာစုံေလးစားၾကမွအတည္ … တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ တကယ္ပင္ခ်စ္ၾကည္ေစမည္’တဲ့ အနာဂတ္အတြက္ လမ္းညႊန္တာပါ။
သင္ခန္းစာယူရမယ့္ အတိတ္ျဖစ္ရပ္
ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးခ်ဳပ္ဆုိခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၁၂)ရက္ကုိ ျပည္ေထာင္စုေန႔လုိ႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္စဥ္ျပည္ေထာင္စုေန႔ က်င္းပခဲ့တယ္္။ ျပည္ေထာင္စုေန႔က်င္းပတိုင္း အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က လူမ်ဳိးေပါင္းစုံလာေရာက္ၾကတာ ႏွစ္စဥ္ပါ။
(၁၉၅၂၊ ၅၃-၅၄)ခုႏွစ္မ်ားက ရန္ကုန္မွာက်င္းပတဲ့ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံတုိ႔ကုိႀကိဳဆုိေရး၊ ေနရာခ်ထားေရး၊ ဧည့္ခံေရးတုိ႔ကုိ ရန္ကုန္ခရိုင္(ဖဆပလ)က တာ၀န္ယူရပါတယ္။ အဲဒီတာ၀န္သုံးရပ္ကုိ ဖဆပလတပ္ေပါင္းစုအတြင္းမွာရွိတဲ့အဖြဲ႕ေတြက ကုိယ္စားလွယ္ေတြပါ၀င္ခဲ့ရလုိ႔ ရန္ကုန္ခရိုင္(ဗမက)ကုိယ္စားလွယ္(၅)ဦးပါ၀င္ၾကရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ ဟာဂ်ီဦးတင္ေမာင္ (န၀ါဗ္)၊ ဟာဂ်ီဦးစေလမန္တင္ေမာင္၊ ဦးႏူးရ္ကုိေလးတုိ႔ ႏွစ္စဥ္ပါ၀င္ခဲ့ၾကရတယ္။
အနယ္နယ္အရပ္အရပ္မွ လူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္တုိ႔နဲ႔ ရင္းႏွီးမႈရခဲ့ၾကတယ္။ ဒီရင္းႏွီးမႈက ဘယ္မွာအက်ဳိးရွိခဲ့သလုိ ဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပဳလုပ္ေရးကန္႔ကြက္ၾကေတာ့ အဲဒီလူမ်ဳိးေပါင္းစုံတုိ႔ႏွင့္ လက္တြဲမိခဲ့ၾကတယ္။ ပုိမုိရင္းႏွီးခဲ့ၾက တယ္။ ခုေတာ့ ေသကုန္တဲ့လူေတြမ်ားပါၿပီ။ အသက္မေသက်န္ေနၾကသူတုိ႔နဲ႔ ဒီေန႔အထိ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈရွိၾကပါတယ္။
အစၥလာမ္ေကာင္စီေပၚေပါက္ေအာင္ အုတ္ျမတ္ခ်ခဲ့သူမ်ား အစၥလာမ္ေကာင္စီမွာ မရွိၾကေတာ့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္လဲ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူမဟုတ္ပါ။ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူအားလုံး အလႅာ့ဟ္ထံျပန္ကုန္ၾကပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ သာသနာနဲ႔ တုိင္းရင္းသား၊ ႏိုင္ငံသားတုိ႔အက်ဳိးေဆာင္ႏိုင္မယ့္ မ်ဳိးဆက္သစ္ပညာတတ္ထက္ျမက္သူေတြ လုိပါတယ္။
ဒီကေန႔ အစၥလာမ္ေကာင္စီက 'မြတ္စလင္မ္ပီသေရး၊ တုိင္းရင္းသားပီသေရး'ဆုိၿပီးလမ္းႏွစ္သြယ္ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မြတ္စလင္မ္ပီသေရးအတြက္ အာန္ဆြာရီသင္တန္းမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အဆင့္ျမင့္မားစြာ ပုိ႔ခ်ဖုိ႔လုိအပ္သလုိ တိုင္းရင္းသားပီသေရး(အမ်ဳိးသားေရး)အတြက္ အဆင့္ျမင့္သင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ပို႔ခ်ဖုိ႔ကိုလည္း အထူးလုိအပ္ပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္း ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက ကုိယ့္သမုိင္းကုိ ကုိယ္တုိင္မသိၾကရင္ တုိင္းရင္းသားေကာင္းမ်ားျဖစ္လာဖုိ႔ မလြယ္ပါ။ အနာဂတ္ရင္ေလးဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ ဗုိလ္မွဴးဘရွင္ခ်ခဲ့တဲ့ လမ္းညႊန္မႈဟာ 'ဘယ္ကုိသြားၾကမွာလဲ'ဆုိတဲ့ လမ္းေၾကာင္းပါ။ သက္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္မ်ားကလည္း 'သမုိင္းေပ်ာက္ရင္ ဇာတိေပ်ာက္မယ္၊ ဇာတိေပ်ာက္ရင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ပါ ေပ်ာက္လိမ့္မယ္'လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္အပါအ၀င္ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ရွိ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ စုိးရိမ္ေသာကရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ဥကၠဌႀကီး ဟာဂ်ီဦးသိန္းႏွင့္ အေၾကအလည္ေဆြးေႏြးၿပီး သာသနာေရး၊ အမ်ဳိးသားေရးမွန္ကန္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖုိ႔ ေမၿမိဳ႕(ျပင္ဦးလြင္) ၁၅-ၾကိမ္ေျမာက္ ဦးစီးညီလာခံမွာ အဆင့္ျမင့္သင္တန္းဖြင့္လွစ္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။
ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရး
ဒီကေန႔အေျခအေနဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလုံးအတြက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အထူးလိုအပ္တဲ့အခ်ိန္အခါျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရး မွန္ကန္စြာတည္ေဆာက္ရယူႏိုင္ဖုိ႔ အေျခခံမူတစ္ခု အႀကံျပဳ တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔တစ္မ်ဳိးသားလုံး အတိတ္ေခတ္အဆက္ဆက္ကာလတုိင္းမွာ အမိႏိုင္ငံအတြက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိး ေပါင္းစုံတုိ႔ႏွင့္အတူ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္စစ္မက္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ သုံးႀကိမ္တိုင္တိုင္ က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ားကုိ ခုခံတြန္းလွန္ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကုိေတာ္လွန္ရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းၾကရာမွာေသာ္လည္းေကာင္း အညီအညြတ္ေပါင္းစည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တာဟာ သမုိုင္းရဲ႕ ကာလတုိင္းမွာ အထင္အရွားပါ။
အဆုိပါ တုိင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိးအတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံႏွင့္အတူ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကတဲ့ သမုိင္းတန္ဖုိးမ်ားကုိ အေျချပဳၿပီး ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ မွန္ကန္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေပါင္းစုံ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ အခမ္းအနားမ်ားမွာ သ၀ဏ္လႊာေပးျခင္း၊ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားျခင္းတုိ႔မွာ အဆုိပါ အခ်က္အလက္မ်ားထည့္သြင္းေဖာ္ျပေဆာင္ရြက္သင့္ပါေၾကာင္း အႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္ကုိ သေဘာေပါက္နားလည္ျခင္း၊ လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္ျခင္းတုိ႔သည္သာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ မဟာတာ၀န္ျဖစ္ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္စဥ္သမုိင္းတုိ႔ကုိ ပုိမုိ သေဘာေပါက္ၾကေအာင္ ေလ့လာၾကပါ။
"သမိုင္းတုိ႔သာလွ်င္ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအားလုံးတုိ႔အတြက္ သက္ေသခံျဖစ္မွာပါ"
အားလုံးအေပၚသုိ႔ ခ်မ္းေျမ့သာယာမႈအေပါင္းသက္ေရာက္ပါေစ ........... အာမီးန္ .....
ပသီဦးကုိကုိေလး
(အဆင့္ျမင့္သင္တန္း၊ ၂၅-၃၀.၇.၁၉၉၉-ခု၊ ဇုန္(၂) ရန္ကုန္ ႏွင့္ ၃-၉.၄.၂၀၀၀ ခု ဇုန္(၃) ေမာ္လၿမိဳင္တုိ႔တြင္ နာယကႀကီး ပသီဦးကုိကုိေလး၏ ပုိ႔ခ်ခ်က္မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
ပသီဦးကုိကုိေလး၏ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္ စာအုပ္မွ ပထမအပိုင္းကုိ ကူးယူတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယပိုင္း "ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္အစၥလာမ္သာသနာ"ေခါင္းစဥ္ကုိ ဆက္လက္တင္ျပေပးပါမယ္။
၀ိုင္း
Australian Leadership Awards Scholarships
Applications for the 2011 intake open on 10 March 2010
and close on 30 June 2010
The Australian Leadership Awards (ALA) aim to develop leadership and build partnerships and linkages within the Asia-Pacific, while addressing priority development issues of the region.
The ALA program comprises ALA Scholarships and ALA Fellowships. These awards are for leaders or those who have potential for leadership roles that can influence social and economic
reform, both in their own countries and in the Asia-Pacific region.
ALA Scholarships are for study at Masters or Doctorate level in an Australian university. Study programs must relate to a priority development area: disability, economic growth, education,
environment, food security, gender, governance, health, human rights,
infrastructure, regional stability, rural development, water and
sanitation. ALA scholars also undertake a Leadership Development
Program in Australia.
As ALA Scholarships are an investment in the future of the Asia-Pacific region, ALA scholars are required to return to their home country or the region for two years after they have completed their studies in Australia.
Selection for ALA Scholarships is competitive, based on leadership qualities, academic excellence and potential impact on return home. To be eligible to apply, you must meet the following
criteria.
Eligibility criteria for ALA Scholarships
Nationality You must be a citizen of one of these countries, and not hold or be married/engaged to someone who holds Australian or New Zealand
citizenship or permanent residency (except for nationals of Niue,
Tokelau and Cook Islands who also have NZ citizenship) Afghanistan; Bangladesh; Bhutan; Burma (Myanmar); Cambodia; Caribbean: Antigua & Barbuda, Bahamas, Barbados, Belize, Dominica, Grenada, Guyana, Haiti, Jamaica, Saint Kitts & Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent and
the Grenadines, Suriname, Trinidad & Tobago; China; Cook Islands;
Federated States of Micronesia; Fiji; India; Indonesia; Iraq; Kiribati;
Laos; Latin America:
Argentina, Bolivia, Brazil, Chile, Colombia, Costa Rica, El Salvador,
Ecuador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua, Panama, Paraguay,
Peru, Uruguay, Venezuela; Maldives; Marshall Islands; Mongolia; Nauru;
Nepal; Niue; Palau; Papua New Guinea; Philippines; Samoa; Solomon
Islands; Sri Lanka; Thailand; Timor-Leste; Tokelau; Tonga; Tuvalu;
Vanuatu; Viet Nam; Wallis & Futuna
Current residence You must be residing in a country other than Australia and applying from outside Australia
Previous scholarships You must not have held a scholarship to study outside your home country in the 24 months preceding the application closing date. For example: the application closing date is 30 June 2010. You would meet this requirement if you arrived home from your overseas study on 30
June 2008.
English proficiency You must have acceptable results from one of these English language proficiency tests, gained no longer than 24 months prior to the opening
date of the Scholarship application period.
* an IELTS Academic Test with a score of at least 6.5 (with no band less than 6), or
* a TOEFL paper-based test score of at least 580, or
* a TOEFL computer-based test score of at least 237, or
* a TOEFL internet-based score of at least 92.
University offer You must have an unconditional offer for a postgraduate course (either Masters or Doctorate) starting in the year for which you are applying
for a scholarship, to be undertaken full-time at an Australian campus
of one of the participating institutions. Participating institutions
Note: Study programs in Australia (including distance education) that have already commenced will not be supported.
Applying for a scholarship
If you intend to apply, you must read the Australian Leadership Awards Scholarship Handbook available from the ALA Scholarship—Documents Section of this website.
* How to apply for an ALA Scholarship
* Participating institutions
* ALA Scholarships—Documents
* Frequently asked questions
Other useful links
* Study in Australia
* Australian Department of Immigration and Citizenship
* Australian Department of Foreign Affairs and Trade
* Australian Customs and Border Protection Service
* Australian Tourism Commission
* IELTS
* TOEFL
and close on 30 June 2010
The Australian Leadership Awards (ALA) aim to develop leadership and build partnerships and linkages within the Asia-Pacific, while addressing priority development issues of the region.
The ALA program comprises ALA Scholarships and ALA Fellowships. These awards are for leaders or those who have potential for leadership roles that can influence social and economic
reform, both in their own countries and in the Asia-Pacific region.
ALA Scholarships are for study at Masters or Doctorate level in an Australian university. Study programs must relate to a priority development area: disability, economic growth, education,
environment, food security, gender, governance, health, human rights,
infrastructure, regional stability, rural development, water and
sanitation. ALA scholars also undertake a Leadership Development
Program in Australia.
As ALA Scholarships are an investment in the future of the Asia-Pacific region, ALA scholars are required to return to their home country or the region for two years after they have completed their studies in Australia.
Selection for ALA Scholarships is competitive, based on leadership qualities, academic excellence and potential impact on return home. To be eligible to apply, you must meet the following
criteria.
Eligibility criteria for ALA Scholarships
Nationality You must be a citizen of one of these countries, and not hold or be married/engaged to someone who holds Australian or New Zealand
citizenship or permanent residency (except for nationals of Niue,
Tokelau and Cook Islands who also have NZ citizenship) Afghanistan; Bangladesh; Bhutan; Burma (Myanmar); Cambodia; Caribbean: Antigua & Barbuda, Bahamas, Barbados, Belize, Dominica, Grenada, Guyana, Haiti, Jamaica, Saint Kitts & Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent and
the Grenadines, Suriname, Trinidad & Tobago; China; Cook Islands;
Federated States of Micronesia; Fiji; India; Indonesia; Iraq; Kiribati;
Laos; Latin America:
Argentina, Bolivia, Brazil, Chile, Colombia, Costa Rica, El Salvador,
Ecuador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua, Panama, Paraguay,
Peru, Uruguay, Venezuela; Maldives; Marshall Islands; Mongolia; Nauru;
Nepal; Niue; Palau; Papua New Guinea; Philippines; Samoa; Solomon
Islands; Sri Lanka; Thailand; Timor-Leste; Tokelau; Tonga; Tuvalu;
Vanuatu; Viet Nam; Wallis & Futuna
Current residence You must be residing in a country other than Australia and applying from outside Australia
Previous scholarships You must not have held a scholarship to study outside your home country in the 24 months preceding the application closing date. For example: the application closing date is 30 June 2010. You would meet this requirement if you arrived home from your overseas study on 30
June 2008.
English proficiency You must have acceptable results from one of these English language proficiency tests, gained no longer than 24 months prior to the opening
date of the Scholarship application period.
* an IELTS Academic Test with a score of at least 6.5 (with no band less than 6), or
* a TOEFL paper-based test score of at least 580, or
* a TOEFL computer-based test score of at least 237, or
* a TOEFL internet-based score of at least 92.
University offer You must have an unconditional offer for a postgraduate course (either Masters or Doctorate) starting in the year for which you are applying
for a scholarship, to be undertaken full-time at an Australian campus
of one of the participating institutions. Participating institutions
Note: Study programs in Australia (including distance education) that have already commenced will not be supported.
Applying for a scholarship
If you intend to apply, you must read the Australian Leadership Awards Scholarship Handbook available from the ALA Scholarship—Documents Section of this website.
* How to apply for an ALA Scholarship
* Participating institutions
* ALA Scholarships—Documents
* Frequently asked questions
Other useful links
* Study in Australia
* Australian Department of Immigration and Citizenship
* Australian Department of Foreign Affairs and Trade
* Australian Customs and Border Protection Service
* Australian Tourism Commission
* IELTS
* TOEFL
